Өткен мақалада біз Адам ата мен Хауа ана нышандарын қарастырдық. Олардан туған екі ұлдың арасында алғашқы зорлық-зомбылық орын алды. Бұл — адамзат тарихындағы алғашқы кісі өлтіру. Бірақ біз бұл оқиғадан жай ғана тарих емес, әмбебап өмірлік сабақтар алғымыз келеді. Бұл белгіні жақсырақ түсіну үшін бірге оқып, ой жүгіртейік. (Үзіндіні басқа терезеден ашу үшін, осы жерді басыңыз).
Қабыл мен Әбіл: Екі ұл, екі түрлі құрбандық.
Тауратта Адам мен Хауаның (ғ.с.) екі ұлы — Қабыл мен Абыл деп аталады. Құранда олардың есімі нақты айтылмайды, бірақ ислам дәстүрінде дәл осы есімдер қолданылады. Бұл екі ұл Аллаға құрбандық алып келді. Алайда Алла тек Абылдың құрбандығын қабыл етіп, Қабылдыңын қабылдамады. Қызғанышқа бой алдырған Қабыл бауырын өлтіріп, адамзат тарихындағы алғашқы кісі өлтіруді жасады. Бірақ ол қылмыстың ұятын Алладан жасыра алмады.
Алла қандай құрбандықты қабыл етеді?
Осы оқиғадан шығатын басты сұрақ — неге Алла Абылдың құрбандығын қабылдап, Қабылдыңын қабылдамады? Көп адам бұл айырмашылық екі бауырдың ішкі ниетінде деп ойлайды. Бірақ мұқият қарасақ, мәселе құрбандықтың өзінде екенін көреміз.
Тауратта Қабыл «жердің өнімін» — яғни жеміс-жидек пен көкөніс әкелгені жазылған. Ал Абыл «үйірінің алғашқы төлдерінен — майлы бөліктерін» алып келді. Бұл — Абыл малдан құрбандық шалғанын білдіреді. Яғни қой немесе ешкі сияқты жануарды сойған.
Бұл — Адам ата оқиғасымен параллель. Есіңізде болса, Адам ұятын жаппақ болып жапырақтармен жамылмақ болды. Бірақ Алла жануардың терісінен киім жасап берді — яғни бір жануар өлуі керек болды. Жапырақтарда қан жоқ, яғни оларда адамның немесе жануардың өмірі секілді «қанмен өлшенетін» мән жоқ. Сол сияқты, Қабыл әкелген қансыз құрбандық — қабыл болмады. Ал Абылдың құрбандығы — майлы бөліктер — жануар өлгенін, қан аққанын көрсетеді.
Жақсы ниет жеткілікті ме?
Бала күнімде естіген бір сөз бар еді:
«Тозаққа апарар жол — жақсы ниеттермен төселген».
Бұл Қабылға дәл келеді. Ол Аллаға сенді. Құрбандықпен құлшылыққа келді. Бірақ Алла оның құрбандығын қабылдамады. Демек, Алла оны да қабылдамады.
Неге? Ниеті жаман болғандықтан ба?
Оқиғаның басында ондай айтылмайды. Мүмкін, ол шын жүректен, шынайы ниетпен келген болар. Бірақ мәселе — Алланың стандарты басқа болды.
Адам пайғамбардың (ғ.с.) белгісіндей
Адам ата күнә жасаған соң, Алла оны өлімге лайықты етті — яғни адамзат енді өлетін болды. Бірақ Алла оларға жануардың терісінен киім жасап берді. Бұл — бір жануар өліп, қаны төгілді дегенді білдіреді. Ал Адамның ұлдары Аллаға құрбандық әкелгенде, тек Абылдың құрбандығы — мал құрбандығы — қан төгуді талап етті. Қабылдың жемістері мен көкөністері қансыз еді — олар «өле алмайтын» құрбандық болды.
Бізге арналған Нышан: Қан төгілуі мен ағуы
Алла осы оқиға арқылы бізге үлкен сабақ беріп отыр:
Оған қалай жақындау керектігін біз емес, Ол шешеді.
Біз тек мойынсұна аламыз — не иланамыз, не теріс бұрыламыз. Ал Оның талабына сай құрбандық — қан төгіп, қан ағатын құрбандық. Басқа ештеңе жарамайды.
Бәлкім мен басқа жолды таңдар едім — уақыт, күш, ақша, намаз, адал еңбек — бәрін берер едім. Бірақ өмір — жан беру — менің қолымнан келмейді. Ал Алла талап еткен нәрсе — нақ осы. Қанмен төленген құрбандық қана жарамды. Алда келесі пайғамбарлардың белгілерінде бұл үлгі жалғасады ма — бірге көрейік.
Келесі бөлімде біз Нұх пайғамбардың (ғ.с.) нышан-белгісін қарастырамыз.