Біз бәрімізге Алла Тағаладан не қажет? Жауаптар көп, бірақ Адам пайғамбардың нышан-белгісі бізге ең басты қажеттілігіміз — әділдік екенін еске салады. Бұған дәлел ретінде Адам ұрпағына арналған мына аятты келтіреміз:
“Ей, Адам баласы! Біз сендерге ұятты жерлеріңді жабу үшін киім және сән ретінде киім түсірдік. Ал ең жақсы киім — тақуалық киімі. Бұл — Алланың белгілерінен, мүмкін олар үгіт алар”
Ағраф сүресі 7:26
Әділдік деген не?
Тауратта Алла туралы былай делінген:
“Мен Жаратқан Иенің ұлылығын жар саламын. Ол — Құдіретті Құдай! Оның істері мінсіз, жолдары әділетті. Ол — сенімді Құдай, әділетсіздік жасамайды, әділ әрі тура.”
Заңды қайталау 32:4
Бұл — Алланың Таураттағы әділдік бейнесі. Әділдік — мінсіз болу дегенді білдіреді. Яғни барлық істер әділетті, ешқашан қателеспеу, еш жамандық жасамау. Бұл — шынайы әділдік. Ал Алла мінсіз болғандықтан, Оның жанында болу үшін бізге де әділдік қажет. Жәннатқа кіру үшін әділдік қажет
Дәуіт пайғамбардың Забур кітабында былай делінген:
“Уа, Жаратқан Ие! Сенің киелі үйіңде кім тұра алады? Сенің қасиетті тауыңда кім өмір сүреді? Ол — мінсіз жүріп, әділ істер жасайтын, жүрегімен шындықты айтатын адам. Ол ешкімге жала жаппайды, көршісіне зиян келтірмейді, арам адамдардан жиреніп, Жаратқан Иеден қорқатындарды құрметтейді, берген антына берік болып, зиян шексе де оны бұзбайды, кедейге өсімсіз қарыз береді, кінәсізге қарсы пара алмайды.”
15:1-5
Бұл аяттарда Алланың «қасиетті тауы» — Жәннат деп түсіндіріледі. Онда кім бола алады? — әділ және мінсіз адам ғана. Сондықтан бізге әділдік қажет.
Ыбырайым пайғамбар әділдікті қалай алды?
Құранда Ыбырайым пайғамбар туралы:
“Шынында, Ыбырайым да оның жолын ұстанған еді” (Саффат сүресі 37:83).
Тауратта бұл туралы:
“Ыбырайым Жаратқан Иеге сенді, сонда Ол оны әділ деп есептеді.”
Жаратылыстың басталуы 15:6
Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) және әділдікке ие болу жолы
Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) әділдікті еңбегімен тапқан жоқ — ол ақталған еді. Бұл екеуінің айырмашылығы маңызды. Егер адам бір нәрсені еңбегімен алса, бұл – марапат, еңбек ақы деген сөз. Сен оған лайықсың. Ал ақталу – бұл сыйлық: оны сен еңбектеніп тапқан жоқсың, ол саған жай ғана берілді. Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) Алланың бар екеніне кәміл сенді. Ол үнемі мінәжат етті, Алланы қастерлеп өмір сүрді және мұқтаждарға көмектесті (мысалы, немере інісі Лұтқа). Бұл істері маңызды, бірақ Таурат оны әділ деп санаған себебі — ол Алланың уәдесіне сенді. Бұл біздің көп жағдайда ойлайтын «әділдікке қалай жетеміз?» деген түсінікке кереғар. Көбі әділдікке жету үшін екі жолдың бірін ұстанады: тек Аллаға сену, немесе игі діни істер арқылы (ораза, мінәжат, т.б.) табуға тырысу. Бірақ Ыбырайымның жолы басқаша болды: ол жай ғана берілген уәдеге сенді.
Алланың «ұлды боласың» деген уәдесіне сену – бір жағынан өте қарапайым, бірақ екінші жағынан – қиын. Неге? Себебі уәде берілген кезде Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) 75 жаста еді, ал әйелі Сара екеуі қартайып, балалы болу мүмкіндігінен айырылған болатын. Жылдар өтіп жатты, бірақ уәде орындалмады. Мүмкін сол кезде Ыбырайым: «Алла неге әлі бала бермеді? Ол істей алатын еді ғой» деп ойлаған болар. Ол сенді, бірақ сенімі күдікпен күресті. Ол Құдайдың уәдесіне үміт артты, бірақ оны толық түсіне алмады. Осылайша, сенімі кереметке сенуден тұрды.
Бұл уәде орындалуы үшін, ол ұзақ уақыт бойы белсенді әрі шыдамдылықпен күтуге тиіс болды. Ол шатырда өмір сүріп, жат жұртта көп жылдарын өткізді. Бәрін тастап, туған елі – Месопотамияға (қазіргі Ирак) қайтып кетуіне де болушы еді. Онда оның бауыры мен туыстары өмір сүріп жатқан. Бірақ ол сенімін тастамады. Алланың уәдесін күту – оның өмірлік мақсатына айналды. Қауіпсіздік, жайлылық, тұрмыс – бәрі екінші орынға сырғыды. Уәдеге деген сенімі Аллаға сүйіспеншілігі мен сенімінің айқын дәлелі болды. Бұл сенім тек «ақылмен келісу» емес еді. Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) бүкіл өмірін, абыройын, қауіпсіздігін, әрекетін, болашаққа үмітін осы уәдеге байлады. Ол белсенді түрде Алланың уәдесін күтті.
Осы екінші нышан-белгі арқылы біз көреміз: Ыбырайым Алла уәде еткен ұлға сеніп, соның арқасында әділдікке ие болды. Ол үлкен мойынсұнушылық пен кішіпейілділік танытты. Ол кері қайтып, өз дінін ғана ұстанып жүре беруі де мүмкін еді. Бірақ уәдеге сенбеген жағдайда, ол дініне берік болғанымен, әділдікке ие болмас еді. Құранда айтылғандай: «Тақуалық киімі – ең жақсысы». Бұл – Ыбырайым пайғамбардың жолы. Біз осылайша көп нәрсені үйренеміз: Бейішке кіру үшін керек әділдік еңбектің нәтижесі емес. Ол сый. Ал егер ол сый болса, демек біз емес, біреу оның құнын өтеген. Келесі, үшінші нышан-белгіде сол туралы сөз болады.