Ысмағұл пайғамбардың (ғ.с.) тағдыры жайлы түрлі пікірлер бар. Алайда осыдан шамамен 3500 жыл бұрын Мұса пайғамбарға (ғ.с.) уахи арқылы берілген Таурат бұл мәселені айқын әрі нақты баяндайды. Алла Тағала Ыбырайым пайғамбарға (ғ.с.): «Ұрпағың теңіз жағасындағы құмдай сансыз болады» деп уәде еткен еді (толығырақ мына жерден қараңыз). Ақырында Ыбырайым пайғамбардың (ғ.с.) екі әйелінен екі ұлы дүниеге келеді. Алайда әйелдер арасындағы бақталастықтың салдарынан ол Ажар мен ұлы Ысмағұлды үйінен жіберуге мәжбүр болды. Бұл бақталастық екі кезеңге бөлінеді. Бірінші кезең — Ысмағұл дүниеге келген соң, бірақ Ысқақ дүниеге келмей тұрып басталған. Осы оқиға жайлы Таурат былай дейді — Алла Ажарды қорғап, оған көрініп, Ысмағұлға батасын берген.
Ажар мен Ысмағұл — Жаратылыс 16
Ыбырамның әйелі Сарай бала көтермеген еді. Оның Ажар есімді мысырлық күңі бар болатын. Бір күні Сарай күйеуіне:
— Жаратқан Ие маған перзент бермей қойды. Сондықтан күңіммен жақындас, мүмкін мен сол арқылы ұрпақ сүйермін, — дейді.
Ыбырам бұл сөзге келісіп, Қанахан елінде он жыл тұрған соң Сарай Ажарды күйеуіне әйелдікке береді. Ыбырам Ажармен жақындасып, ол жүкті болады. Жүктілігін білгеннен кейін Ажар қожайыны Сарайға менсінбей қарай бастайды.
Сонда Сарай Ыбырамға:
— Бұл істегі кінә сенде! Күңімді саған мен бердім, енді ол жүкті болған соң мені қорлайды. Жаратқан Ие екеуіміздің арамызда төрелік айтсын, — дейді.
Ыбырам:
— Күңің өз қолыңда, қалай дұрыс деп тапсаң, солай істе, — деп жауап береді. Осыдан кейін Сарай Ажарға қысым көрсете бастайды, ал Ажар одан қашып кетеді.
Жаратқан Иенің періштесі оны шөл даладағы бір бұлақтың жанынан табады. Бұл бұлақ Шур жолының бойында орналасқан еді.
Ол Ажарға тіл қатып:
— Сарайдың күңі Ажар, қайдан келесің, қайда бара жатырсың? — деп сұрайды.
Ажар жауап береді:
— Мен қожайыным Сарайдан қашып бара жатырмын.
Сонда періште:
— Қожайыныңа қайта орал да, оның айтқанына мойынсұн, — деп бұйырады.
Періштенің Ажарға айтқан уәделері
Періште Ажарға Жаратқан Иенің мына сөзін жеткізді:
— Мен сенің ұрпағыңды сансыз көбейтемін.
Сосын ол сөзін былай жалғастырды:
— Сен қазір жүкті екенсің, ұл туасың. Оның атын Ысмағұл (мағынасы — «Құдай естіді») деп қой. Өйткені Жаратқан Ие сенің азабыңды естіді.
Ысмағұл еркін, асау адам болады. Ол бәріне қарсы болады, бәрі де оған қарсы болады. Ол бүкіл бауырларымен жауласып өмір сүреді.
Ажар осыны естіген соң, өзіне тіл қатқан Жаратқан Иені:
— Сен мені көретін Құдайсың, — деп атады. Өйткені ол:
— Мен осында Өзіме назар салғанды көрдім, — деді.Сол себепті бұл бұлақ кейін «Тірі Құдайдың көзі түскен жер» деп аталды. Ол Қадеш пен Бередтің арасындағы жерде орналасқан.
Содан кейін Ажар оралып, Ыбырамға ұл туып берді. Ыбырам оған Ысмағұл деп ат қойды. Ол кезде Ыбырам 86 жаста еді.
(Жаратылыс 16:1–16)
Бұл үзіндіде Ажардың Құдаймен сөйлескені — оның пайғамбарлық дәрежесін білдіреді. Ол ұлының есімін естіп қана қоймай, ұрпағының сансыз болатыны жайлы уәде алды. Осыдан кейін Ажар қожайынына қайтып барып, екеуінің арасында уақытша тыныштық орнады.
Араздық қайтадан күшейді
Сара Ысқақты туғаннан кейін арадағы араздық қайта басталды. Бұл оқиғаны Таураттан былайша көреміз:
8. Ысқақ өсіп, емшектен шыққан күні Ыбырайым үлкен той жасады.
9. Бірақ Сара мысырлық күңі Ажардың баласы Ысмағұлдың Ысқақты мазақтап жүргенін байқап қалды.
10. Сонда ол Ыбырайымға:
— Бұл күң мен оның баласын қуып жібер! Оның баласы менің ұлым Ысқақпен бірге мұраға ие болмасын! — деді.
11. Бұл сөз Ыбырайымға ұнамады, өйткені сөз өз баласы туралы еді.
12. Алайда Алла Тағала оған былай деді:
— Бала мен күңге бола қайғырма. Сара не айтса, соны тыңда. Себебі сенің шын ұрпағың Ысқақ арқылы тарайтын болады.
13. Бірақ күңнің ұлынан да ұлт таратамын, өйткені ол да сенің ұлың.
14. Ертеңіне Ыбырайым ерте тұрып, нан мен су құйылған мес алып, оны Ажардың иығына артты. Баланы қолына беріп, екеуін шығарып салды. Ажар жолға шығып, Бер-Шеба маңындағы айдалада адасып кетті.
15.Су таусылғанда, Ажар ұлын бір бұтаның астына жатқызып,
16.Өзі одан оқ жетер жерге ұзап барып отырды. «Баламның өлімін көре алмаймын», — деді де, сол жерде отырып өксіп жылады.
17. Алла баланың дауысын естіп, періштесін Ажарға жіберді. Періште көктен:
— Саған не болды, Ажар? Қорықпа. Алла бұл баланың даусын естіді.
Ол Синай түбегіндегі Паран даласында қоныстанды. Кейін анасы оған Мысырдан әйел алып берді.
18. Орныңнан тұр! Балаға қамқор бол! Мен ол баладан ұлы халық таратамын, — деді.
19. Сосын Алла Ажардың көзін ашып, оған жақын жердегі құдықты көрсетті. Ажар барып, меске су толтырып, баласына ішкізді.
20. Алла баламен бірге болды. Ол өсіп, иен далада өмір сүріп, садақпен аң аулайтын мерген болды.
21. Ол Синай түбегіндегі Паран даласында қоныстанды. Кейін анасы оған Мысырдан әйел алып берді.
Жаратылыс 21:8–21
Сара енді Ажармен бір шаңырақ астында тұра алмайтынын түсінген соң, күйеуінен оны баласымен бірге үйден қуып жіберуді талап етті. Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) бұған initially қарсы болды, өйткені бұл шешім оған ауыр тиді. Бірақ Алла Тағала оған:
— Қамықпа, Ажар мен Ысмағұлға Өзі қамқор болады, — деп уәде етті.
Содан кейін Алла Ажардың көзін ашып, оған маңайдағы бір құдықты көрсетті. Періште де:
— Орныңнан тұр! Балаңа қамқор бол! Мен одан ұлы бір халық таратамын, — деп қуат берді.
Осылайша, Тауратта Ысмағұл пайғамбардың (ғ.с.) ұрпағы — жаңа бір халықтың алғашқы бастамасы сипатталады. Ал Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) дүниеден озған кезде, Ысмағұл пайғамбардың (ғ.с.) тағдырының қалай өрбігенін де Таураттан біле аламыз.
Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) барлығы жүз жетпіс бес жыл өмір сүрді.
Ол ұзақ әрі мағыналы ғұмыр кешіп, қартайған шағында өмірден озды. Ол ата-бабаларының жанына аттанды.
9–10. Ұлдары Ысқақ пен Ысмағұл оны Мамренің жанында орналасқан Махпела үңгіріне апарып жерледі. Бұл үңгір хеттік Сохар ұлы Ефронның егістік жерінде болатын, сол жерді Ыбырайым кезінде хеттіктерден сатып алған еді. Марқұм жұбайы Сара да сол жерге қойылған болатын.Әкесі Ыбырайым қайтыс болғаннан кейін, Құдай ұлы Ысқақты жарылқап, оған қамқор болды. Ысқақ «Қамқоршым — тірі Құдай» деген құдықтың маңында өмір сүріп жатты.
Ысмағұлдың ұрпағы
Оның ұрпақтары Мысырдың шығысындағы Шурдан Ассурға дейінгі Хауила даласын мекендеді. Олар барлық бауырлас тайпалармен жауласа өмір сүрді.
Ысмағұл — Ыбырайымның Сараның мысырлық күңі Ажардан туған ұлы. Оның ұрпақ шежіресі төмендегідей:
Ысмағұлдың тұңғышы — Набайот, одан кейін Қидар, Адбел, Мипсам,
Мишма, Дума, Масса,
Хадад, Тема, Етур, Нафиш, және Кедемах.
Бұл он екі ұл өз алдына рулардың көсемдері болды. Олар көшпенді де, отырықшы да тіршілікті қатар жүргізіп, қоныстары бойынша бөлініп, үлкен бір ұлысқа айналды.
Ысмағұлдың өзі жүз отыз жеті жас жасап, ақырында ата-бабаларының жанына аттанды.
Жаратылыс 25:7-18
Осылайша Ысмағұл (ғ.с.) шынында да ұзақ өмір сүріп, Құдайдың уәдесі орындалды — оның он екі ұлы өз тайпаларының көсемдері атанды. Бүгінгі араб халықтары өз тегін Ысмағұл арқылы Ыбырайым пайғамбарға (ғ.с.) дейін жалғайды.