Жақында мен бір мешітке барып, имамның дәрісін тыңдадым. Ол жерде айтылған бір пікір мені қатты ойландырды. Бұл пікірді бұрын да бірнеше рет естігенмін – кейбір жақсы достарым да осылай айтқан. Мүмкін, сіз де осындай сөздерді естіп, Інжілдің шынайылығы туралы күмәндана бастаған боларсыз. Енді осы мәселені ашып көрейік.
Имам былай деді: «Інжілдің өте көп нұсқалары бар. Мысалы, ағылшын тілінде King James Version, New International Version, New American Standard Version, New English Version сияқты нұсқалар кездеседі. Сондықтан шынайы Інжілді анықтау мүмкін емес, яғни Інжіл бұрмаланған».
Бұл пікір сырттай қарағанда қисынды көрінуі мүмкін. Бірақ, шын мәнінде, Інжілдің көп “нұсқалары” болуы оның бұрмаланғанын білдірмейді. Бұл түрлі аудармаларға қатысты ғана, ал мәтіннің түпнұсқасы біреу-ақ.
Бір Інжіл — Әртүрлі аудармалар
Мысалы, New International Version — бұл Инджилдің (Жаңа Өсиет) грек тіліндегі түпнұсқасынан және Таурат пен Забурдың иврит тіліндегі түпнұсқасынан ағылшын тіліне жасалған аударма.
New American Standard Version де сол мәтіндерден аударылған, тек ағылшын тілінде басқа сөз таңдауларымен берілген.
Бірақ бұл екеуі де бірдей түпнұсқа мәтіннен шыққан. Демек, олар басқа «Інжілдер» емес, тек басқа аудармалар.
Құран аудармаларымен салыстыру
Бұл жағдай Құранда да бар. Мен әдетте Юсуф Әлидің аудармасын қолданамын, бірақ кейде Пикталлдың аудармасын да қараймын. Бұл екеуі де бір арабша Құраннан аударылған, бірақ ағылшынша сөз таңдауы әртүрлі. Осы себептен бұл екеуі де әртүрлі аударма, бірақ бір Құран.
Ешкім Пикталл мен Юсуф Әлидің аудармалары әртүрлі деп, «екі Құран бар» деп айтпайды. Мұны христиандар да, еврейлер де, атеистер де айтпайды.
Дәл сол сияқты, ағылшын тілінде әртүрлі Інжіл аудармалары болуы — әл-Кітаптың бұрмаланғанын білдірмейді.
Аудармалар неге көп?
Адамдардың көбі грек немесе иврит тілін оқи алмайтындықтан, олар үшін әртүрлі тілдерге аудармалар қажет. Мысалы, ағылшын тілі кең таралған тіл болғандықтан, оған көптеген аудармалар жасалды.
Енді сұрақ туындайды: аудармалар қателерге ұшырамай ма? Бұл — орынды сұрақ. Бірақ грек тілі өте жақсы зерттелген, сондықтан қазіргі ғалымдар түпнұсқа мәтіннің мәнін дәл аудара алады.
Аудармалардың көп болуы — мәтіннің дәлдігін күшейтетін фактор. Мысалы, келесі жолға назар аударайық.
Түпнұсқа грек тіліндегі мысал
1 Тимотеге 2:5 жолы түпнұсқада былай жазылған:
εις γαρ θεος εις και μεσιτης θεου και ανθρωπων ανθρωπος χριστος ιησους
Бұл үзінді бірнеше танымал ағылшын аудармасында былай берілген:
- “For there is one God and one mediator between God and mankind, the man Christ Jesus” – New International Version
- “For there is one God, and one mediator between God and men, the man Christ Jesus” – King James Version
- “For there is one God, and one mediator also between God and men, the man Christ Jesus” – New American Standard Version
Көріп тұрғанымыздай, олардың бәрі мағына жағынан бірдей, тек сөз таңдаулары сәл өзгеше. Бұл — бір Інжілден шыққан аудармалар. Сондықтан әртүрлі аудармалар бар болғаны — оқырманға мәтінді түсінуге көмектесу тәсілі.
Қандай нұсқа болмасын, әрбір адам өз ана тілінде әл-Кітаптың бір аудармасын оқып көрсе — үлкен игілік болады. Бұл мәтінмен танысуға тұрарлық. Егер қайдан бастарыңызды білмесеңіз, мына сілтемеден (орнына нақты сайт не PDF қойылады) бастауға болады. бірінен, әркім өз тілінде оқып шығуға шақырамын. Сеніңіз, ол соған тұрады.