Мұса пайғамбардың (ғ.с.) Тауратында Иса Мәсіхтің (ғ.с.) келетіндігі жайлы Жаратқан Ие алдын ала белгілер мен ишаралар арқылы білдірген. Мұсадан кейінгі пайғамбарлар арқылы да Алланың құтқару жоспары біртіндеп ашыла түсті. Дәуіт пайғамбар (ғ.с.) Құдайдың рухымен шабыттанып, шамамен б.з.д. 1000 жылы 2-ші жырда алғаш рет «Мәсіх» жайлы пайғамбарлық айтқан. Ал 22-ші жырда Ол туралы былай деп жазды: біреу келеді, оның қолы мен аяғы шегеленіп, өлімге тап болады. Бірақ кейін барлық ұлттарға әсер ететін ұлы жеңіске жетіп, қайта тіріледі. Бұл пайғамбарлықтар Иса Мәсіхтің (ғ.с.) айқышқа шегеленіп, кейін қайта тірілуіне нұсқайды емес пе? Бұл тақырыпты Құдайдың Дәуітке Забурды (соның ішінде 22-ші жырды) қалай шабыттандырғанын және осыған байланысты Нәмл және Сәбә сүрелерінде не айтылғанын ескере отырып зерттейік.
22-ші жырдағы пайғамбарлық
22-ші жырды осы жерден толық оқуға болады. Төменде берілген кестеде 22-ші жырдың мазмұны мен Иса Мәсіхтің (ғ.с.) айқышқа шегеленуін көзімен көріп, Інжілде жазып кеткен шәкірттердің куәліктері қатар қойылып көрсетілген. Ұқсастықтарды айқынырақ көру үшін мәтіндер түрлі түстермен белгіленген.
Оны айқышқа қалай шегелегенін өз көзімен көрген куәгерлер кейін Інжілді жазып қалдырды. Ал 21-жырды жазған адам, сырттай қарағанда, осының бәрін өзі бастан өткергендей сипаттайды. Иса Мәсіхтің (ғ.с.) айқышқа шегеленуі мен 21-жырдағы таңғаларлық сәйкестікті қалай түсіндіруге болады? Бұл оқиғалар мен жырдағы егжей-тегжейлі сипаттамалардың дәлме-дәл келуі жай ғана сәйкестік пе? Мысалы, Исаның киімін жыртпай, жеребе тастап бөлісіп алғаны — Оның киімі тұтас тоқылған болғандықтан жыртуға келмеген. 21-жырда мұның барлығы алдын ала егжей-тегжейлі сипатталады: қол мен аяқтың шегемен тесілгені, айқышқа керілгенде сүйектердің буындарынан босауы. Сонымен қатар Жохан жазған Ізгі хабарда Исаның бүйіріне найза сұғылғанда қан мен су ағып шыққаны айтылады. Бұл — адам қайтыс болған кезде жүрек айналасында жиналған сұйықтықтың белгісі. Яғни, Иса Мәсіх (ғ.с.) жүрегі тоқтап, содан қайтыс болды. Бұл 21-жырдағы «Жүрегім балауыздай еріп кетті» деген сөздерге дәл келеді. 21-жырда кездесетін еврей тіліндегі “енді” деген сөз кей аудармаларда «арыстан секілді» деген мағына береді. Басқаша айтқанда, пайғамбар қол-аяғының зақымдануын — арыстан талағандай халге түскендей етіп бейнелеген.
Сенбеушілер 21-жыр мен айқышқа шегелену оқиғасы арасындағы бұл сәйкестікті шәкірттердің бұрынғы жырға қарап жазған ойдан шығарма дерек деп түсіндіреді. Бірақ бұл шын мәнінде ақылға қонымды түсініктеме бола ала ма?
21 жыр және Иса Мәсіх (ғ.с.) мұрасы
Кестеден байқағаныңыздай, 21-жыр 18-аятпен аяқталмайды — оның жалғасы бар. Назар салып қарасаңыз, жырдың соңғы бөлімі өлімнен кейінгі жеңіспен түйінделеді!
«Мен Сені үлкен жиында мадақтаймын, уәдемді халқымның алдында орындаймын. Жарлылар тойлайды, тойынады.Құдайға сиынғандар Оны мадақтасын — Жандарың аман болғай! Жердің шетінде жүргендер де мұны еске алады, жаратқанға бет бұрып жалбарынады. Бар ұлттың әулеттері Оның алдында бас иеді, себебі патшалық — Жаратқанға тән, Ұлттардың билеушісі — Сол! Жердің барлық байлары Оған тағзым етеді, тіпті о дүниеге кетіп бара жатқан, өмірі өткінші әр жан иесі де Оның алдында тізе бүгеді. Келер ұрпақтар Оған қызмет етеді, алда туылар ұрпақтар да Иеміз жайлы еститін болады.»
Забур 21:26-31
Жырдың алғашқы бөлігінде бір адамның өлімі егжей-тегжейлі суреттеледі. Ал ары қарай Дәуіт пайғамбар (ғ.с.) болашаққа көз салып, сол адамның өлімінің оның мұрасына және келер ұрпаққа қалай әсер ететінін сипаттайды (31-аят). Бұл пайғамбарлық сөздер Иса Мәсіхтен (ғ.с.) кейін 2000 жыл өткен соң өмір сүріп жатқан бізге арналған. Біз — яғни, оның қол-аяғы түйреліп, ауыр азап шеккеннен кейін әділдігін дәлелдеген сол адамның артынан келетін ұрпақпыз. 28-аятта оның ықпалының ауқымы көрсетіледі: барлық басқа ұлттар Тәңірге мойынсұнады. 30-аятта «өз өмірін сақтай алмағандар» — яғни, барша адамзат — бір күні Оның алдында тізе бүгіп, Оны құрметтейтін болады. Ақиқатында, ол өлген кезде өмірге әлі келмеген ұрпақтар да Оның әділдігін дәріптейтін болады.
Бұл жерде баяндалған жайттар жырды кейіннен сәйкестендіріп жазуға ешқандай қатысы жоқ — бұл сөздер нақты болашақ ұрпақтарға, яғни біздерге арналғаны анық көрінеді. І ғасырдағы Інжіл авторлары Иса Мәсіхтің (ғ.с.) азапты өлімінің біздің заманға қандай ықпал ететінін алдын ала біле алған жоқ. Сол сияқты, кез келген адам да Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өлімінен 3000 жыл өткен соң оның ықпалының әлемге қалай таралатынын болжап жаза алмас еді.
Құран – Дәуіттің (ғ.с.) Құдайдан алған көрегендігі туралы
21-жыр Құранда келтірілген Сәбә және Нәмл сүрелеріндегі аяттармен айқын үйлеседі. Онда Дәуіт пайғамбардың (ғ.с.) Құдайдың Рухымен шабыт алып жазғаны туралы баяндалады:
Расында, Дәуітке (ғ.с.) өз тарапымыздан рақым бердік: “Әй, таулар мен құстар! Онымен бірге мадақ айтыңдар” – деп бұйырдық. Сондай-ақ біз оған темірді жұмсартып бердік.
Сәбә 34:10
Шындығында, Дәуіт пен Сүлейменге (ғ.с.) білім бердік. Олар: “Барлық мадақ – бізді мүмін құлдарының көбінен үстем еткен Аллаға тән”, – деді.
Нәмл 27:15
Осы аяттардан көріп отырғанымыздай, Құдай Дәуіт пайғамбарға (ғ.с.) болашақты көруге қабілет пен білім дарытты. Сондықтан ол 21-жырда болашақта Жаратқан Иенің істейтін істерін жырына қосып, бейнелеп берді.
Енді Уақия сүресінде қойылған сұраққа назар аударайық:
Жан жұтқыншаққа келген кезде – Сол сәтте сендер қарап тұрасыңдар. Алайда, Біз оған сендерден де жақынбыз, бірақ сендер оны көрмейсіңдер. Егер шынымен жазадан құтылатын болсаңдар, Онда жанын қайтарыңдаршы – егер шыншыл болсаңдар!
Уақия 83-87
Өлген адамның жанын кім қайтара алады? Бұл сұрақ адамның күші мен Құдайдың құдіреті арасындағы шекараны көрсетеді. Уақия сүресінде қойылған осы терең сұрақ пен 21-жырда суреттелген жағдай арасында Иса Мәсіхтің (ғ.с.) болашақтағы өліміне нұсқайтын ерекше сәйкестік бар.
Адамзат тарихында Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өлімін 21-жырдағыдай дәл әрі егжей-тегжейлі суреттеп берген ешкім жоқ. Ол жыр Иса (ғ.с.) дүниеге келмей тұрып, шамамен мың жыл бұрын жазылған. Сонда да оның айқыштағы азапты өлімі соншалықты нақты сипатталған. Болашақты мұндай дәлдікпен бейнелеп жазу адам баласының қолынан келмейтіні анық. Сондықтан Иса Мәсіхтің (ғ.с.) айқыштағы өлімі – Құдайдың алдын ала жоспарлаған ісі, әрі Ол бұл жоспарды пайғамбарлары арқылы алдын ала ашып көрсеткен.
Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өлімі туралы басқа пайғамбарлардың болжамдары
Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өмірінің соңғы аптасы Тауратта бейнеленгендей, Дәуіт пайғамбардан (ғ.с.) кейінгі пайғамбарлар да Оның өлімі мен қайта тірілуіне қатысты пайғамбарлықтар жазып қалдырған. Төмендегі кестеде солардың кейбірі көрсетілген.
| Пайғамбарлар жазбалары | Пайғамбарлық жазбаларды Құдай болашақта келетін Иса Мәсіхпен (ғ.с.) қалай байланыстырды. |
| Пәк қыздан туатын ұл туралы нышан-белгі | Ишая пайғамбар пәк қыздан ұл туатынын, оның күнәсіз өмір сүретінін алдын ала айтты. Бұл Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өмірінде толық орындалды. |
| Өскін туралы айтылған пайғамбарлық сөз бізге Иса есімін ашады және күнәлардың кешірілетінін жариялайды | Ишая, Еремия және Зәкәрия пайғамбарлар келетін «Өскін» туралы пайғамбарлық айтты. Зәкәрия оның есімін «Иса» деп атап, сол арқылы бір күнде күнәлар кешірілетінін хабарлады. Бұл Иса Мәсіх (ғ.с.) өзін құрбандыққа шалып, сол күні күнәні өтеуімен орындалды. |
| Даниял пайғамбар және Мәсіхтің келетін уақыты | Даниял пайғамбар Мәсіхтің келетін уақытын 480 жыл бұрын нақты белгілеп жазды. Иса дәл осы уақытқа сәйкес келіп, пайғамбарлықты орындады. |
| Даниял пайғамбар Мәсіх жердегі тірілерден бөлінеді деп болжаған | Мәсіх келгеннен кейін, Даниял пайғамбар Ол «қырылып, ештеңеге ие болмайды» деп жазды. Бұл Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өліміне тура келеді, Ол өмірден ажыратылды. |
| Ишая пайғамбар Тәңір Қызметшісінің өліп өлімнен қайта тірілетінін болжады | Ишая пайғамбар Мәсіхтің азаппен өлетінін, «тірілер жерінен оталып тасталатынын», күнәлар үшін шаншылып, құрбандық болатынын, бірақ кейін қайта тіріліп, жеңіске жететінін өте нақты сипаттады. Бұл пайғамбарлықтар Иса Мәсіх (ғ.с.) айқышта өліп, қайта тірілгенде дәл орындалды. |
| Жүніс пайғамбар және Иса Мәсіхтің өлімі | Жүніс пайғамбар алып балықтың ішінде үш күн болғанда қабірде жатқандай күй кешті. Иса Мәсіх (ғ.с.) осыны өз өлімі мен қайта тірілуіне ұқсас мысал ретінде келтірді. |
| Зәкәрия пайғамбар және өлім құшқандардың құтқарылатыны | Иса Мәсіх (ғ.с.) Зәкәрия пайғамбардың өлімдегі тұтқындарды босататыны туралы айтқан пайғамбарлығын еске алды. Оның өлімге кіріп, сол жердегілерді құтқару миссиясы бұрыннан болжаған жоспар еді. |
Әр түрлі мәдениетте өмір сүрген, әр түрлі білім алған адамдардың Иса Мәсіхтің (ғ.с.) сол ұлы жеңісінің әр сатысын ашып беруі — бұл оқиғалардың барлығы Құдайдың ұлы жоспары бойынша жүзеге асқанына дәлел бола алады. Сондықтан Иса Мәсіхтің (ғ.с.) алғашқы шәкірті Петір халыққа былай деді:
«Ал Құдай барлық пайғамбарлардың аузымен Өзі жіберетін Құтқарушы Мәсіхтің азап шегетінін алдын ала хабарлап, соны жүзеге асырды.»
Елшілердің істері 3:18
Содан кейін ол былай деп жалғастырды:
«Сондықтан теріс жолдан қайтыңдар! Сонда Құдай Ие күнәларыңды кешіреді.»
Елшілердің әстері 3:19
Петір бізге зор рақым мен үміт жайлы айтып отыр: күнәларымыз кешірілуі мүмкін. Осы кешірімнің не екенін енді тереңірек қарастырайық.