«Келе жатқан Мәсіх: “Жеті” белгілері арқылы»

Құран Кәрімде Алла Тағаланың «жетеу» үлгісін жиі пайдаланатынын көреміз.
Мысалы, Талақ сүресінде (65 — Ажырасу) былай делінген:

«Алла Тағала жеті аспанды және жерден де соншалықты жаратты. Барлығының арасымен Оның әмірі түседі. Бұл — Алланың әр нәрсеге құдіретті екенін және барлық нәрсені біліп-тұрғанын білулерің үшін.»

Талақ сүресі, 65:12

Сондай-ақ Нәбә сүресінде (78 — Хабар) былай делінген:

«Сендерге жеті аспан салмадық па?»

Нәбә сүресі, 78:12

Сол себепті, төменде көріп отырғанымыздай, Мәсіхтің келу уақытының да «жетеу» арқылы белгіленуі бізді таңғалдырмауы тиіс.

Біз көптеген пайғамбарлардың сөздерін қарастыра отырып, олардың арасында жүздеген жыл айырмашылық болса да, бәрі бір ортақ тақырыпты — Мәсіхтің келуін — алдын ала айтқанын байқадық. Мысалы, Ишая пайғамбар (ғ.с.) өлі түбірден өсіп шығатын өскін жайлы нышан берген болса, Захария пайғамбар (ғ.с.) сол Өскінге «Ешуа» деген есім берілетінін болжаған. Бұл есім грекше — Иисус, ал арабша — Иса. Сонымен қатар оған Мәсіх (яғни Христос) деген атақ берілетіні де айтылған. Бұл пайғамбарлықтар Иса Мәсіх (ғ.с.) дүниеге келмей тұрып 500 жыл бұрын жазылған.

Бұл сөздер Інжілде емес, яһудилердің өз кітаптарында жазылған. Қызығы — олар осы пайғамбарлықтың мағынасын толық түсінбесе де, сол кітаптарды бүгінге дейін оқып келеді.

Даниял пайғамбар

Енді біз Даниял пайғамбарға (ғ.с.) назар аударамыз. Ол яһудилер Бабылға жер аударылған кезде өмір сүріп, Бабыл мен Парсы патшаларына қызмет еткен уәзір болды. Сонымен бірге ол — пайғамбар еді. Төмендегі уақыт кестесінде Даниял пайғамбардың басқа Забур пайғамбарларымен қай кезеңде өмір сүргені көрсетілген.

Уақыт сызбасында Даниял мен Нехемияның Забурдағы басқа пайғамбарларға қатысты орналасу тәртібі
 

Өз кітабында Даниял пайғамбар (ғ.с.) Жәбірейіл періштенің қалай хабар жеткізгені туралы жазады. Бүкіл Киелі кітап бойынша Жәбірейіл періште екі адаммен ғана сөйлесті: бірі — Даниял пайғамбар (ғ.с.), екіншісі — Иса Мәсіхтің (ғ.с.) анасы Мәриям. Жәбірейіл періштенің сөзіне ерекше мән беруіміз керек. Жәбірейіл былай деді:

«Мен сиынып жатқан сол кезде-ақ, алғашқы көріністе адам кейпінде көрген Жәбірейіл періште лезде ұшып келді. Бұл кешкі құрбандық ұсынылатын уақыттың шамасы еді. Жәбірейіл маған былай деп тәлім берді:

— Ей, Даниял, бұл жолы мен саған түсінік пен білім беру үшін келдім. Сен жалбарына бастаған кезде-ақ жауап берілген еді. Қазір соны саған жеткізуге келіп отырмын, себебі сен Құдайға өте ұнамдысың. Сондықтан мынаған көңіліңді бөліп, көріністің мағынасын ұғып ал:

Сендердің әділетсіз істеріңді тоқтатып, күнә жасауларыңды қойдырып, өздеріңді зұлымдықтың арамдығынан тазарту үшін, әрі мәңгілік әділдікті әкеліп, аяндар мен пайғамбарлық сөздерді бекітіп, киелі үйдегі ең қасиетті бөлімді қайтадан Құдайға бағыштау үшін сенің халқыңа және Құдайға бағышталған Иерусалим қаласына жетпіс рет «жеті кезең» белгіленген.

Сондықтан мынаны ұғып, біліп ал: Иерусалим қайтадан салынсын деген жарлық шыққан кезден бастап, Құдай тағайындаған Билеуші келетін уақытқа дейін жеті рет «жеті кезең» және алпыс екі рет «жеті кезең» өтеді. Қала өзінің алаңы, айналасындағы қамалымен бірге қайтадан салынады, бірақ бұл қиын-қыстау кезеңде болады.

Алпыс екі рет «жеті кезең» өткен соң Құдай тағайындаған Билеуші құрбан етіледі, Оның қолында түк жоқ болып қалады. Өзге бір билеуші әскерлерімен келіп, қаланы да, киелі үйді де қиратып, топан судай талқандайтын болады. Сол заманның соңына дейін соғыс болып, Құдайдың бұйрығына сай барлығы қаңырап бос қалады».

Даниял 9:21-26

Біздің алдымызда келетін Билеуші (Христос-Мәсіх) тұр — осы жерге назар аудар. Жәбірейіл періште Мәсіхтің келетін мерзімін хабарлады. Жәбірейілдің сөзі бойынша уақыт санауы «Иерусалим қайтадан салынсын деген жарлық шыққан кезден» басталады. Осы аян берілген Даниял пайғамбар (ғ.с.) уақыт санауы басталған күнге жетпей дүние салды.

шамамен б.з.д. 537ж.

Иерусалимді қайта салу туралы жарлық

Даниял пайғамбардан (ғ.с.) жүз жыл кейін өмір сүрген Нехемия пайғамбар (ғ.с.) ғана, сол уақыт санауы басталған күнді көзімен көрді. Ол қазіргі Иран жеріндегі, Суза қаласында, Парсы патшасы Артақсерікстің шарап құюшысы болып жүрді. Уақыт сызбасында оның өмір сүрген жылдары көрсетілген. Ол өз кітабында былай жазады:   

«Артақсерікс патшалық құрған жиырмасыншы жылдың сәуір айында, патшаның шарап ішетін кезі келгенде мен шарапты тостағанға құйып, оған ұсындым. Бұған дейін мен ешқашан патшаның алдында көңілсіз көрінген емеспін. Патша маған:
— Ауырып тұрғанға ұқсамайсың, неге соншалық көңілсізсің? Ішкі жан-дүниең қайғырып тұрғаны анық қой! — деді. Мен қатты қорқып кеттім.
Патшаға былай деп жауап бердім:
— Патша ағзам ұзақ өмір сүргей! Ата-бабаларымның қабірлері жатқан қала қирап бос жатыр, қақпалары да отқа ораныпты. Бұлай болғанда қалайша қабағым ашық болсын?
Патша: — Онда қандай өтінішің бар? — деп сұрады. Мен көктегі Құдайға іштей сиынып алып, жауап қаттым:
— Егер патша ағзам мақұл көріп, құлыңызға ризашылықпен қараса, мені ата-бабаларымның қабірлері жатқан қаланы қайта тұрғызу үшін Яһуда еліне жібере көріңіз».

Патша менен:

— Онда баруыңа қанша уақыт керек болады? Қашан қайта ораласың? — деп сұрады. Мен оған қанша уақытқа баратынымды айтып едім, патша мені жіберуге келісімін берді. Сол сәтте патшайым да оның қасында отыр еді.

Мен патшаға тағы мына өтінішімді білдірдім:

— Уа, патша ағзам, егер мақұл көрсеңіз, Батыс Евфрат өлкесі арқылы Яһудаға дейінгі жолда маған ешкім бөгет жасамас үшін сол өлкедегі әміршілерге арналған рұқсат хаттарды жазып берсеңіз екен.
Сондай-ақ, Құдай үйінің жанындағы қорғанның қақпаларын, қаланың қабырғаларын және өзім тұратын үйді салуға қажетті бөренелер беруі үшін патшаның орманын басқаратын Асафқа да бір хат жазып берсеңіз деймін.

Құдайдың мейірімі мені жарылқап, патша өтініштерімнің бәрін мақұлдады.

Патша мен сұрағанның бәрін берді. Осылайша мен жолға шығып, Батыс Евфрат өлкесіндегі әкімдерге барып, оларға патшаның хаттарын тапсырдым. Патша маған қоса қолбасшылар мен бір топ атты әскерді де ілесіп жүруге жіберген еді. Бірақ Хоронайымдық Санбаллат пен аммондық шенеунік Тобиях менің келе жатқанымды естігенде, біреудің Исраил халқына игілік жасамақ болғаны екеуінің де намысына тиді.

Сөйтіп мен Иерусалимге жеттім. Қалада үш күн болған соң, қасымда жүрген аз ғана адаммен бірге түнде жолға шықтым. Құдайым жүрегіме Иерусалим үшін не істеу керектігін салғанымен, мен оны ешкімге айтпадым. Астымдағы көлік – малдан басқа ешқандай көлік алмадық.

Нехемия 2:1-11

Осы үзінді – Даниял пайғамбардың (ғ.с.) алдын ала болжаған, Иерусалимді қайта қалпына келтіру туралы жарлықтың нақты орындалған сәтін сипаттайды. Онда Парсы патшасы Артақсерікстің билік құрғанына 20 жыл болған кез делінеді. Ал тарихи деректерге сүйенсек, Артақсерікс б.з.д. 465 жылы таққа отырған. Демек, оның билігінің 20-шы жылы б.з.д. 444 жылға сәйкес келеді. Осы жыл – жарлықтың шыққан уақыты ретінде есептеледі. Дәл осы сәт – Жәбірейіл періштенің Даниял пайғамбарға (ғ.с.) жеткізген аянындағы уақыт санауының бастауы.

Жүз жыл өткен соң, Даниял пайғамбардың (ғ.с.) болжағанынан бейхабар Парсы патшасы Иерусалимді қайта салуға бұйрық береді. Осы сәттен бастап Билеуші – Мәсіхтің келетін уақытына қарай кері санау басталды.

Жетіліктің құпиясы

Жәбірейіл періште Мәсіхтің келуі жеті кезең және алпыс екі жеті кезеңнен кейін болатынын айтады. Бұл «жеті кезең» дегеніміз не?

Тауратта Мұса пайғамбар (ғ.с.) әр жеті жылдан кейін егіс даласының демалып, тыңайып жатуы керектігін ескерткен. Осылайша, бір жеті кезең – жеті жыл дегенді білдіреді.

Демек, Жәбірейіл айтқан уақыт санауы екі бөлікке бөлінеді:

• Бірінші бөлік – жеті жеті (7×7 = 49 жыл). Бұл – Иерусалимді қайта қалпына келтіруге кететін уақыт.
• Екінші бөлік – алпыс екі жеті (62×7 = 434 жыл).

Барлығы: 7×7 + 62×7 = 483 жыл.

Жыл санау жүйесі: 360 күндік жыл

Бұл жерде қолданылған жыл – 360 күндік есепке негізделген. Көне пайғамбарлар көбіне осындай есеп қолданған.

Қазіргі жыл санаумен салыстырсақ:

• Батыс күнтізбесінде бір жыл ≈ 365.24 күн,
• Мұсылман күнтізбесінде ≈ 354 күн,
• Ал пайғамбарлық есепте – 360 күн.

Сондықтан 483 жыл × 360 күн = 173,880 күн. Мұны қазіргі күнтізбемен бөлсек:

173,880 / 365.24 ≈ 476 астрономиялық жыл.

Мәсіхтің келетін жылы дәл есептелді

Енді бұл жылдарды нақты бір күнге айналдыра аламыз. Артақсерікстің жарлығы шыққан б.з.д. 444 жылы есептің бастау нүктесі болса, оған 476 жыл қосқанда:

• 444 (б.з.д.) –––––––––
• +476 (астрономиялық жыл)
  = б.з. 33 жылы шығады (нөлінші жыл жоқ екенін ескеріңіз).

Бұл Мәсіхтің халық алдына ашық шыққан немесе «Мәсіх ретінде жарияланған» уақытына дәл келеді. Бұл туралы келесі бөлімде жалғастырамыз.

Назареттік Иса (ғ.с.) Иерусалим қаласына есекке мініп кірді — бұл оқиға кейін пальма жексенбісін тойлауға себеп болды. Сол күні Ол өзін Мәсіхпін деп жариялады. Бұл оқиға б.з. 33 жылы орын алды.

Даниял (ғ.с.) мен Нехемия (ғ.с.) пайғамбарлар бір-бірін танымағанымен, өйткені олардың арасы шамамен 100 жыл, Алланың еркімен екеуі де Мәсіхтің келу уақытына қатысты маңызды кезеңдерді дәл көрсетті. Даниял пайғамбарға (ғ.с.) Жәбірейіл періште Мәсіхтің келу күнін аянмен жеткізді. Сол аяннан шамамен 570 жыл өткен соң, Иса Мәсіх (ғ.с.) Иерусалимге кіріп, өзін көпшілікке Мәсіх ретінде жариялады.

Бұл — ерекше дәлдікпен орындалған пайғамбарлық болжам. Бұған Захария пайғамбардың (ғ.с.) Мәсіхтің есімін алдын ала айтуын да қоссақ, қолымызда Құдайдың ұлы жоспарын ашып көрсететін тамаша пайғамбарлықтар тізбегі бар. Бірақ бір сұрақ туындайды: егер бұл таңғажайып уәделер (Інжілде емес, Забурда) яһудилердің өз қасиетті кітабында жазылған болса, онда неге олар Исаны Мәсіх ретінде қабылдамады? Олардың өз кітаптарында нақты жазылғанын көре тұра неге бұл пайғамбарлықтарды мойындамады?

Осы сұрақтарға жауап іздей отырып, біз пайғамбарлар арқылы уәде етілген Киелінің келуіне қатысты одан да терең сырларды ашуға жақындаймыз. Бұл туралы келесі мақалада тоқталамыз.