“Киелі кітап” деген сөз тікелей аударғанда “Қасиетті Жазба” немесе “Кітап” деген мағына береді. Бұл – адамзат тарихында алғаш болып жинақталып, қазіргі кітап пішініне түскен жазбалар жиынтығы. Киелі кітап – барлық халықтар мен ұлттарды қамтитын әлемдік деңгейдегі әдеби классика. Ол әлемнің көптеген тілдеріне аударылып, жер шарында ең көп оқылатын кітаптардың бірі болып саналады. Алайда бұл кітап көлемі жағынан ұзақ әрі оқиғалары күрделі болғандықтан, көпшілікке оның нақты не туралы екені түсініксіз болуы мүмкін. Осы мақалада біз сол кітаптың өзегінде жатқан басты идеяны бір сөйлеммен жеткізуге тырысамыз – ол пайғамбар Иса Мәсіхтің (ғ.с.) құтқару міндеті туралы.
Бұл кітап, ең алдымен, болашақта бізді күтіп тұрған маңызды мәселені баяндайды. Сол мәселеге байланысты ескерту Құрандағы Мұжәдәлә сүресінде айтылған, онда Қиямет күні жайлы былай делінген:
«Сол күні Алла олардың барлығын қайта тірілтіп, жасаған істерінің шындығын көрсетеді. Алла олар есінен шығарған істерін де есінде сақтап қойған. Расында, Алла бәрін бақылаушы. Аспан мен жердегінің бәрін Алланың білетінін көрмейсің бе? Үш адам сыбырласса, төртіншісі Алла болады, бес адам болса, алтыншысы – Алла. Аз болсын, көп болсын, қай жерде болса да – Алла олардың жанында. Соңында, Қиямет күні, Ол оларға не істегендерін айтып береді. Күмәнсіз, Алла – әр нәрсені білуші».
Мүжәдәлә 58:6-7
Мүжәдәлә сүресі Құдайдың ешбір құпиядан бейхабар еместігін және әр адам істеген ісі үшін Оның әділ сотына тартылатынын ескертеді.
Ал Қиямә сүресінде Қиямет күні – қайта тірілу күні – адам баласының жасаған барлық ісі ашық жария етілетіні баяндалады.
Сол күні адамдар: «Қайда тығылуға болады?» – деп үміт етсе де, ешбір пана болмайтыны айтылады. Тек Жаратушының алдында тұру ғана – шындық. Адам барлық жасаған жақсылығы мен жамандығы үшін жауап береді, тіпті сылтауратуға тырысса да, жүрек бәрін біледі.
Қиямә 75:10-15
Осы жағдайда, күнәлары үшін ұялатын әрбір жанның көңіліндегі сұрақ – не істеу керек? Киелі кітап осы мазасыз сұраққа жауап беріп, ежелгі пайғамбарлық ескертулерге мән беруге, олар арқылы Жаратқан Иенің рақымына жол іздеуге шақырады.
Осы кітап не туралы?
Осының алдындағы мақалаларда Иса Мәсіхтің (ғ.с.) жердегі өміріне байланысты соңғы апта туралы талқыладық. Інжілге сәйкес, Иса (ғ.с.) 6-шы күні — Ұлы жұмада — айқышқа шегеленді, ал жексенбіде өлімнен қайта тірілді. Бұл оқиға Тауратта, пайғамбарлар жазбаларында және жырларда алдын ала жазылып қалдырылған. Енді сол оқиғаның мағынасы не және оның бүгінгі таңда сіз бен бізге қандай қатысы бар деген сұраққа тоқталамыз. Бүгінгі мақалада Иса Мәсіхтің (ғ.с.) сыйы туралы және кешірім мен рақымдылықты қалай қабылдауға болатыны жайлы әңгіме қозғалады. Бұл Саффат және Фатиха сүрелерінің ілімін жақсы түсінуге көмектеседі. Ол сүрелерде Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) жасаған құрбандық жайлы және Алладан «дұрыс жолмен жүргіз» деген өтініш айтылған. Сонымен қатар, «мұсылман» сөзі «мойынсұнған адам» деген мағына беретінін, ал ораза, зекет және халал сияқты діни жоралғылардың мәні — игі ниет екенін, бірақ олардың өздігінен қияметке дайындыққа жеткіліксіз екенін түсінеміз.
Жаман хабарлар – біздің Құдаймен қарым-қатынасымыз туралы пайғамбарлар не дейді
Тауратта Құдай адамзатты жаратқаны туралы былай деп баяндалады:
Осылайша Құдай адамды (рухани жағынан) Өзіне ұқсас әрі бейнелес етіп, бірін еркек, бірін әйел қылып жаратты.
Жаратылыстың басталуы 1:27
«Өзіне ұқсас етіп жаратты» деген сөз Құдай мен адам арасында физикалық емес, рухани ұқсастық бар дегенді білдіреді. Бұл — бізде де Құдай сияқты сезім, ойлау қабілеті, рухани өмір және әлеуметтілік бар деген сөз. Біз Құдаймен қарым-қатынас орнату үшін жаратылғанбыз. Мұны келесі слайдта бейнелеп көруге болады: жоғарыда — мәңгі әрі шексіз Жаратушы, ал төменде — өлетін пенде, ер мен әйел. Олардың арасындағы байланыс көрсеткі арқылы бейнеленген.
Біз Құдайға ұқсас жаратылдық — Оның өзімен тығыз қарым-қатынаста өмір сүру үшін.
«Уа, Ием, таңсәріде дауысымды ести гөр; Таң ата алдыңа келіп, жауап күтемін. Себебі Сен, Құдайым, зұлымдықты қош көрмейсің, Жамандық атаулы Саған жолай алмайды.»
Забур 5:4-5
Адам ата жалғыз бір ғана күнә жасады — бірақ Құдайдың киелілігі Ол істі жазасыз қалдыруға жол бермеді. Таурат пен Құранда жазылғандай, Жаратушы адамды өлетін етті және оны жұмақтан қуып шықты. Бізге де осы жаза қатысты. Біз күнә жасағанда Құдайдың бейнесіне сай емес әрекет етіп, Оны қорлаймыз. Осылайша Құдаймен қарым-қатынасымыз үзіледі. Арамызда өткел бермес терең шыңырау пайда болады.
Діни жоралғылар арқылы қабырғаны бұзып шығуға тырысу
Көптеген адамдар Құдаймен байланысын қалпына келтіру үшін игі істер жасап, дін жолын ұстанып, Оның алдында лайық болуға тырысады. Намаз оқу, ораза ұстау, қажылыққа бару, мешітке жиі қатысу, зекет беру, қайырымдылық жасау — мұның бәрі Құдай алдындағы беделімізді арттырып, күнәларымыздың орнын толтырудың жолы ретінде қарастырылады. Келесі суретте бейнеленгендей, біз осындай әрекеттеріміз арқылы күнә мен Құдайдың арасындағы қабырғаны бұзғымыз келеді. Осы амалдар арқылы Құдайдың жүрегін жібітіп, Оның рақымы мен кешіріміне лайық боламыз деп үміттенеміз.
Бірақ бір сұрақ туындайды: күнәні жуу үшін қанша игі іс істеу керек? Құдай мен арамыздағы қабырғаны бұзып, күнәні жабу үшін қажет болатын жақсылықтарды қаншалықты жасауымыз керек екенін нақты білеміз бе? Жасаған игі істеріміз шынымен жеткілікті бола ма? Шындығында, бізде бұл жайлы сенімділік жоқ. Біз бұл істеріміз қиямет күні көмектеседі деп үміттеніп қана жүреміз.
Игі істерден бөлек, Құдай алдындағы тазалық та талап етіледі. Мысалы, біз намаз алдында дәрет аламыз. Әдептілік сақтап, тамақтан немесе адамдардан арамданбауға тырысамыз. Бірақ Ишая пайғамбар (ғ.с.) былай деген:
«Бәріміз де күнәға батып, рухани ластандық. Бүкіл әділ істеріміздің өзі лас шүберектей жиренішті! Солып қалған жапырақтай болып, күнәларымыз бізді желдей ұшырып әкетеді.»
Ишая 64:6
Пайғамбар бізге ескертеді: қаншалықты арамданбауға тырысып, күнәлі нәрсеге жоламай, игі істер істесек те, олардың бәрі Құдайдың көз алдында «лас шүберектей жиіркенішті». Бұл — жаман хабар. Бірақ одан да жаманы бар.
Ең жаман жаңалық: күнә мен өлімнің билігі
Мұса пайғамбар (ғ.с.) Құдайдың Заңы толық әрі мінсіз мойынсұнуды талап ететінін анық айтты. Заңда: «Осы заңның көп бөлігін шамаң жеткенше орындасаң жеткілікті» деп жазылмаған. Керісінше, біз қайта-қайта оқитынымыз — күнәнің жалғыз жазасы — өлім. Нұх пайғамбардың (ғ.с.) заманындағы топан су немесе Лұттың әйелі туралы оқиғалар есімізде. Бұл оқиғалар — күнәнің өлімге әкелетінін айқын көрсетеді.
Інжілде бұл шындық былай деп баяндалған:
«Күнәнің құны — өлім. Бұл жай ғана тәннің өлімі емес, Құдайдан мәңгілік айырылу».
Рим. 6:23
«Өлім» деген сөз ажырауды білдіреді. Жан тәннен бөлінгенде біз физикалық тұрғыдан өлімге душар боламыз. Ал рухани жағынан алғанда, біз Құдайдан әлдеқашан ажырап қалғанбыз, сондықтан Оның алдында бәріміз өліп, әділетсіз күйдеміз.
Сол себепті өз күнәларымызды өз әрекетімізбен өтеу — бос әурешілік. Игі істер мен діндарлықтың өзінде жамандық жоқ, бірақ олар біздің күнәмізді толық жабуға жеткіліксіз, себебі күнәнің құны – өлім. Құдай мен арамыздағы қабырғаны тек өлім арқылы ғана тесіп өтуге болады, өйткені Құдай әділеттілікті талап етеді. Біздің сол қабырғаны өз күшімен бұзуға тырысуымыз — өлімге алып келетін қатерлі ісікті тек халал аспен емдеуге ұмтылғанмен бірдей. Халал ас денсаулыққа пайдалы болғанымен, қатерлі ісікті емдей алмайды. Оны емдеу үшін сол зиянды клеткаларды жою керек.
Сол сияқты, біз қанша игілік істеп тырысқанмен, Құдайдың алдында өлік секілді әділетсізбіз.
Ыбырайым – тура жолды көрсетуші
Ыбырайым пайғамбардың (ғ.с.) жолы ерекше болды. Құдай оны әділ деп есептеді, себебі ол игі істері үшін емес, Құдайдың уәдесіне сенгені үшін. Ол Құдай күнәнің құнын өтейтін құрбандықты Өзі беретініне сенді, сондықтан құтқарылу үшін өз күшімен әрекеттенбеді. Нәтижесінде, Құдай күнәнің құнын өтейтін құрбандықты Өзі берді, сол үшін Ыбырайымға өз ұлын құрбан ету қажет болмады.
Құранда Саффат сүресінде бұл жайлы былай делінген:
«Оны ірі бір құрбандыққа ауыстырдық. Кейінгі ұрпақтарда оған (жақсы даңқ) қалдырдық. Ыбырайымға (ғ.с.) сәлем!»
Саффат 37:107-109
Құдай күнәнің құнын Өзі өтеп алды, сол себепті Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) рақымдылықты, мейірімділікті және тыныштықты қабылдай алды.
Жақсы жаңалық: бізге бата қонуы үшін Иса Мәсіхтің (ғ.с.) өтеп алу еңбегі
Пайғамбардың үлгісі – бізге «тура жолдың» қайда екенін түсінуге арналған тамаша мысал. Бұл жол жайында Фатиха сүресінде де айтылған:
«Қиямет күнінің иесі. Саған ғана құлшылық қыламыз, әрі Сенен ғана жәрдем тілейміз! Бізді тура жолға сала көр! Нығметке бөленгендердің жолына! Ашуға ұшырағандардың және адасқандардың жолына емес!»
Фатиха 1:4-7
Жаратқан Ие пайғамбарлар арқылы күнәнің шынайы құны қандай екенін және қандай ғажап өтем жолын Өзі дайындағанын Інжілде ашып көрсетеді.
Күнәнің беретіні — (мәңгілік) өлім, ал Құдайдың сыйы — Иеміз Иса Мәсіхпен тығыз байланыстағы мәңгілік өмір.
Рим. 6:23
Мұнға дейін тек «жаман хабарлар» айтылды. Алайда «Інжіл» сөзі тура мағынасында «жақсы хабар» дегенді білдіреді. Иса Мәсіхтің (ғ.с.) құрбандығы біз бен Құдай арасындағы қабырғаны бұзуға жеткілікті деп жарияланғандықтан, бұл неліктен жақсы хабар екені енді айқын көрінеді.
Иса Мәсіх (ғ.с.) күнәларымыз үшін құрбандыққа шалынды, содан кейін бізге мәңгілік өмір сыйлау үшін өлімнен қайта тірілді — алғаш қайта тірілгендердің бірі ретінде. Осылайша, енді біз күнә мен өлімнің құлдығынан еркінбіз.
Иса Мәсіхтің (ғ.с.) құрбандық өлімі мен қайта тірілуі — Құдай мен адам арасын бөліп тұрған қабырғаның ішінен есік ашты. Сол себепті Ол былай деді:
«Мен — есікпін. Кім Мен арқылы кірсе, құтқарылады. Олар кіріп-шығып, жайылым табады. Ұры тек ұрлап, өлтіріп, құрту үшін келеді. Ал Мен адамдар шынайы өмірге ие болып, сол өмірі молшылыққа толы болсын деп келдім».
Жохан 10:9-10
Бұрын күнә арқылы Жаратқан Иемен үзілген қарым-қатынасты енді осы есік арқылы қайта қалпына келтіре аламыз. Енді біз күнәларымыз кешіріліп, рақымдылыққа ие болатынымызға сеніммен қарай аламыз.
Інжілде былай делінген:
«Ол барлық адамдардың құтқарылып, шындықты танып-білулерін қалайды. Құдай — біреу-ақ, Құдай мен адамдар арасындағы Келістіруші де біреу — адам болып дүниеге келген Иса Мәсіх. Ол барлығын күнәнің құлдығынан босату үшін жанын құрбан етіп, құн төледі. Бұл туралы өз уақытында куәлік берілді.»
1-ші Тімоте 2:4-6
Құдайдың сыйы бәріне арналған
Пайғамбар өз өмірін барлық адам үшін қиды. Яғни сіз бен біз үшін де. Өзінің өлімі мен өлімнен қайта тірілуі арқылы ол «дәнекер» секілді болды, енді ол бізге мәңгілік өмірді сыйға ұсынып отыр. Ал сол мәңгілік өмірді қалай қабылдауға болады?
Күнәнің беретіні — (мәңгілік) өлім, ал Құдайдың беретін сыйы — Иеміз Иса Мәсіхпен тығыз байланыстағы мәңгілік өмір .
Рим. 6:23
Біздің өмірді қалай қабылдайтынымызға назар аударыңыз. Өмір бізге сыйлыққа ұсынылып тұр. Сыйлық дегеніміз не? Егер біз біреуден сыйлық алсақ (егер ол шынымен сыйлық болса) ол бізге тегін беріледі, яғни ол үшін құн төлеудің қажеті жоқ. Ал егер сіз сыйлық үшін бір нәрсе істеуіңіз керек болса, онда ол сыйлық емес, еңбекақы! Сол сияқты Иса Мәсіхтің (ғ.с.) құрбандық өлімін құн төлеп алуға болмайды. Ол жәй сыйлық ретінде беріліп тұр. Бәрі қарапайым.
Осы сыйлық неден тұрады? Әңгіме мәңгілік өмір жайлы. Ол дегеніміз, өлім әкелетін күнә құны өтелді деген сөз. Құдай бізді сондай қатты жақсы көреді! Осы шынында да құдіретті сыйлық.
Дегенмен, мәңгілік өмірге қалай қол жеткізуге болады? Алдымен, сыйлықтың не екенін еске түсірейік. Егер сізге біреу сыйлық ұсынса, оны қабылдау қажет. Сізде екі ғана таңдау бар: не сіз сыйлықтан бас тартасыз («Рахмет, мен қабылдай алмаймын»), не оны қабылдайсыз («Рахмет, мен оны қабылдаймын»). Сыйлықты қабылдау – дұрыс шешім. «Менде онсыз да бар шығар» деген ой жеткіліксіз. Тек зерттеп, саралау да жеткіліксіз. Оны пайдалану үшін, қарапайым түрде қабылдау керек.
Бірақ Оны қабылдап, Оған сенім артқандардың бәріне Құдайдың рухани балалары болуға құқығын береді. Бұлар табиғи жолмен, пенденің қалауы бойынша дүниеге келгендіктен емес, Құдай оларға шынайы өмір бергендіктен ғана Оның рухани балалары болды.
Жохан 1:12-13
Шынында да, Інжілде Құдай туралы былай дейді:
Құдай – Құтқарушы. Ол барлық адамдар Оның өмір сыйын қабылдап, күнә мен өлімнен құтылғанын қалайды. Егер Оның қалауы осы болса, онда Құдайдың қалауына бағынып, ұсынған сыйын қабылдауымыз керек. Мұсылмандық дегенміз осы, Құдайдың қалауы бағыну.
Құдай біздің құтқарушымыз, ол барлық адамдардың құтқарылғанын қалайды.
1-ші Тімоте 2:3-4
Сол сыйды қалай қабылдай аламыз? Інжілде былай делінген:
«Кім Иемізге жүгінсе, сол құтқарылады.»
Рим. 10:12
Бұл уәде баршаға арналғанын байқаңыз. Себебі Иса Мәсіх (ғ.с.) өлімнен қайта тірілген соң, Ол әлі де тірі. Егер сіз Оған жүгінсеңіз, Ол сізді естиді және осы сыйды береді. Сіз Оған жүректен шынайы тілегіңізді айтып сұраңыз. Мүмкін, сіз бұрын мұны ешқашан істемеген шығарсыз. Төменде көмектесе алатын бір нұсқаулық берілген. Бұл сиқырлы сөздер емес. Күш нақты сөздерде емес, керісінше Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) сияқты Иса Мәсіхке (ғ.с.) сенім артуда. Біз Оған сенген кезде, Ол естіп жауап береді. Інжіл – қуатты әрі сонымен қатар өте қарапайым. Егер пайдалы деп тапсаңыз, осы нұсқаулықты еркін қолдана беріңіз.
Қымбатты Пайғамбар және Ием Иса Мәсіх (ғ.с.), Мен күнәларым арқылы Жаратушым Алладан бөлініп қалғанымды түсіндім. Өз күшіммен қанша тырыссам да, бұл бөгетті бұза алмайтынымды білемін. Бірақ Сенің өлімің менің барлық күнәмді жуып, мені тазарту үшін құрбандық болғанын енді ұқтым. Сенің сол құрбандықтан кейін қайта тірілгеніңе сенемін, сол себепті Сенің құрбандығың жеткілікті болғанына иланамын. Сол үшін мен Саған бой ұсынамын. Өтінемін, мені күнәларымнан тазарт және Жаратушыммен менің арамда дәнекер бол, мен де мәңгілік өмірге ие бола алайын.
Маған осындай ұлы істер жасағаның үшін Саған алғысым шексіз, Иса Мәсіх. Өмірімнің әрі қарайғы жолында да маған жетекші болшы, мен Саған Ием ретінде еріп жүрейін.Алланың, аса Мейірімді Жаратушының атымен.