Юсуф сүресінде Жүсіп пайғамбардың (ғ.с.) оқиғасы туралы жазылған. Ол Жақып пайғамбардың (ғ.с.) ұлы, Ал Жақып Ысқақтың ұлы, ал Ысқақ Ыбырайым пайғамбар (ғ.с.) ұлы. Жақыптың 12 ұлы болды, соның бірі Жүсіп пайғамбвр (ғ.с.). Оның 11 ағасы оған қарсы болды; олардың қастық жоспары туралы Жүсіп оқиғасында берілген. Ол алғаш осыдан 3500 жыл бұрын Таурат кітабында Мұса пайғамбар (ғ.с.) арқылы жазылған еді. Ол оқиғаның толық нұсқасы осы жерде берілген. Юсуф сүресін осы жерден оқуға болады. Ол жерде осы жәй оқиға емес деп көрсетілген:
Расында Юсып туыстарының киссасында сұраушылар үшін өнегелер бар
Юсуф 12:7
Жүсіп және бауырлары арасындағы оқиғада шынымен қандай нышан-белгі болуы мүмүкін? Юсуф сүресін түсіну үшін, Тауратта келтірілген оқиғаны қарастыруды ұсынамын.
Алдында бас иді…?
Ол нышан әкесі Жақыпқа айтып берген, Жүсіптің түсінде сияқты:
Сол уақытта Юсып (Ғ.С.) әкесіне: “Әкетайым! Рас мен түсімде он бір жұлдыз және күн мен айды, маған сәжде қылғанын көрдім” деді.
Юсуф 12:4
Соңында оның немен аяқталғанын көреміз:
Әке-шешесін таққа көтерді. Барлығы Алла үшін сәждеге жығылды. (Юсып Ғ.С.): “Әй әкетайым! Міне бұрыңғы көрген түсімнің жоруы. Рас оны Раббым ақиқатқа шығарды. Сондай-ақ шайтан туыстарым мен менің арамды бұзғаннан кейін, мені абақтыдан шығарып, сахарадан сендерді келтіріп, маған рас игілік етті. Күдіксіз Раббым қалағанына өте мейірімді. Ол толық білуші, хикмет иесі.” .
Юсуф 12:100
Құран сүрелерінің көп жерінде «табыну» туралы жазылған. Бірақ олардың бәрі, Жаратқан Иеге, намазда, киелі Қағбаға немесе Алланың кереметтеріне (мысалы Мұса пайғамбар (ғ.с.) мен Перғауын тартысында) келтірілген. Ал осы жағдайда адам (Жүсіп) алдында бас иді делінген. Осыған ұқсас періштелер Адам ата алдында бас игені (Һуд және Та-Ха сүрелері) берілген. Единственный похожий случай – это указ ангелам поклониться перед пророком Адамом (Та-Ха 116 и Аль-Араф 11). Бірақ періштелер адам емес қой; тәртіп бойынша адамдар тек Құдайға ғана табынуы керек.
Әй иман келтіргендер! Рүкүғ, сәжде қылып, Раббыларыңа ғибадат қылыңдар. Және қайыр қылыңдар. Әрине құтыласыңдар .
Хаж 22:77
Онда неге әкесі мен ағалары Жүсіп пайғамбар (ғ.с.) бас июлері керек?
Адам баласы
Забурдағы басқа пайғамбарлармен бірге Даниял пайғамбар (ғ.с.) орналасу тәртібі.
Осыған ұқсас Киелі кітапта да тек Жаратқан Иеге ғана табыну керек деп жазылған, дегенмен бір ғана ерекшелік бар. Құдай Патшалығының орнауына байланысты, Даниял пайғамбар (ғ.с.) алыстағы болашақты көре алған; сол көріністе оған «Адам баласы» келген.
Мен сол түні көріп жатқан көріністерде кенеттен адам баласына ұқсайтын Біреудің аспандағы бұлттармен келе жатқанын байқадым. Ол мәңгі жасап келе жатқан Тәңір Тағалаға жақындап келіп, Оның алдына әкелінді. Оған құдірет, салтанатты ұлылық және патшалық билік тапсырылды. Барлық халықтар, ұлттар және тілдердің адамдары Оған бой ұсынып құрмет көрсетуге тиіс болды. Ол ешқашан өшпейтін мәңгілік билік құрады, Оның патшалығы еш уақытта жойылмайды!.
Даниял 7:13-14
Бұл көрініс аянда ағалары Жүсіп пайғамбар (ғ.с.) бас игені секілді, адамдар «Адам баласына» иіліп жатыр.
«Адам баласы» – Иса Мәсіх (ғ.с.) өзін жиі солай атаған лауазым. Ол жердегі өмірі кезінде асқан билікпен тәлім берді, сырқаттарды сауықтырды және табиғат күштеріне билік етті. Бірақ Даниял пайғабар (ғ.с.) аян көрінісіндегідей бұлт арасында келе жатпады. Себебі, оның бірінші келгенінде емес, ол көрініс Иса Мәсіх (ғ.с.) екінші рет жер бетіне келіп, шайтанмен соғысқан кезінде болады.
Оның бірінші келуі (Мәриям қыздан туып) адамдарды күнә құлдығынан құтқарып, олар үшін Құдай Патшалығын ашу. Бірақ ол сол кезде бұлт арасында келгенде адамдарды бөлетінін айтты. Ол алдын ала болжам жасап, бауырлары Жүсіп пайғамбарға (ғ.с.) иілгені секілді, адамдар да өзіне табынатын болады деді. Мәсіх былай тәлім берді:
— Құдай тағайындаған Билеуші қасиетті періштелерін ертіп ғаламат ұлылықпен көктен келген кезде Өзінің салтанатты тағына отыратын болады. Барлық халықтар Оның алдына жинап әкелінеді. Ол шопанның қойларды серкелерден ажыратқанындай адамдарды екі топқа бөліп, «қойларды» оң жағына, «серкелерді» сол жағына қояды. Сонда Патша оң жағындағыларға былай деп үкім шығарады: — Әкем жарылқағандар, келіңдер! Әлем жаратылғаннан бері өздеріңе дайындалған Патшалықтан үлестеріңді алыңдар! Себебі сендер Мен ашыққанда тамақ, шөлдегенімде сусын бердіңдер. Бейтаныс болып баспана іздегенімде Мені үйлеріңе қабылдадыңдар. Киімсіз жүргенімде киіндірдіңдер, ауырғанымда Маған қамқорлық жасадыңдар, түрмеде отырғанымда артымнан келіп тұрдыңдар. Сонда әділдер Оған: — Иеміз, қашан Сіздің ашыққаныңызды көріп, тамақтандырған едік? Немесе шөлдегеніңізде сусын берген едік? Қашан бейтаныс болып баспана іздеп жүргеніңізді көріп, Сізді қабылдаған едік? Немесе киімсіз жүрген Сізді киіндірдік? Қай кезде Сіз ауырып не түрмеде жатқаныңызда артыңыздан келіп тұрдық? — деген сұрақ қояды. Патша оларға былай деп жауап береді: — Сендерге шындығын айтамын: Менің мына бауырларымның тіпті ең маңызсыз болып көрінген біреуіне жасаған жақсылықтарың — шын мәнінде Маған жасаған жақсылықтарың! Бұдан кейін Патша Өзінің сол жағындағыларға да былай деп үкім шығарады: — Менен аулақ кетіңдер, қарғыс атқандар! Шайтанға және оның хабаршыларына дайындалған мәңгілік тозақ отына түсіңдер! Себебі сендер Мен ашыққанда тамақ, шөлдегенде сусын бермедіңдер. Бейтаныс болып баспана іздеп жүргенімде Мені үйлеріңе қабылдамадыңдар. Киімсіз жүргенімде киіндірмедіңдер, ауырып не түрмеде жатқанымда артымнан келмедіңдер. — Олар да: — Иеміз, біз қашан ашыққаныңызды не шөлдегеніңізді, бейтаныс болып баспана іздеп, киімсіз жүргеніңізді я болмаса ауырып не түрмеде жатқаныңызды көріп, Сізге көмектеспедік? — деп сұрайды. Ол сонда: — Сендерге шындығын айтамын: мыналардың ең маңызсыз болып көрінген біреуіне жасамаған жақсылықтарың — шын мәнінде Маған жасамаған жақсылықтарың! — деп жауап беретін болады. Сонымен бұлар мәңгілік азап шегуге кетеді. Ал әділдер мәңгілік өмірге ие болады, — деді Иса .
Матай 25:31-46
Жүсіп пайғамбар (ғ.с.) және Иса Мәсіх (ғ.с.)
Өздеріне бауырлары және адамдар бас имес бұрын олар ұқсас тағдырды басынан өткізеді. Олардың тағдырларының қандай ұқсас болғанына назар аударыңызшы.
Пайғамбарлар өмірі нышан-белгі қызметін атқарады
Иса Мәсіх (ғ.с.) өзінің келгеніне дейін жүздеген жылдар бұрын өмір сүрген Таураттағы әрбір пайғамбардың өмір сценариін қайталап шықты десе де болады. Осы нәрселер яғни Мәсіхтің келуін алдын ала жүздеген жыл бұрын болжау, адамның түсінігінен тыс, тек Құдайдың шынайы жоспарымен ғана іске асатын дүние екенін растайды.
Адам ата оқиғсында Мәсіхтің келетіні болжанды:
Бірақ та өлім Адам атадан Мұсаның заманына дейін өзінің билігін жүргізіп келді. Дәл Адам атаның Құдайдың анық бұйрығын бұзғаны сияқты күнә
жасамағандарға да өлім билігін жүргізді .
Рим. 5:14
Соңында Жүсіпке бауырлары келіп бас иеді, оның өмірінде бауырлары тарапынан қабылдамау, құрбан ету және шеттету кезеңдері анық байқалады. Мәсіхтің құрбан болуына Ыбырайым пайғамбардың (ғ.с.) құрбандығында да қадағаланды. Жүсіптен кейін Жақыптың он екі ұлынан Мұса пайғамбар (ғ.с.) арқылы Мысырдың құлдығынан шығарылған, Израйилдің 12 руы тарады. Олардың құлдықтан қалай шығарылғаны да Мәсіхтің құрбандығына алдын ала болжам болып тұр. Шын мәнінде Мәсіх келгенге дейін мыңдаған жыл бұрын Тауратта көптеген нышан-белгілер берілген.
Забур және одан кейінгі пайғамбарлар Мәсіхтің келуін жүздеген жыл бұрын болжап жазып кетті; азап шеккен Қызметші және оның өз халқынан шеттелетіні туралы да осы пайғмбарлықтарда көрсетілген. Алдағы жүздеген жыл бұрын болашаққа ешбір адам көз жеткізе алмайтыны анық, бірақ егер Құдай көздерін ашпаса, сол пайғамбарлар қалай солай істей алды? Егер олар Құдай Рухымен жазса, онда Мәсіхтің шеттетіліп және айқышта құрбан болуы да Құдайдың бір жоспары екенін көрсетеді.
Осы үлгілер мен пайғамбарлық сөздердің көбі, біздің құтқарылып, Құдай Патшалығына кіре алуымызға мүмкіндік жасау үшін Өзін құрбан еткен, Мәсіхтің жер бетіне бірінші келуіне нұсқау береді,
Сол сияқты Жүсіптің оқиғасы да болашақты болжап тұр, яғни Мәсіх қайта келгенде Құдай Патшалығы жер бетіне орнап, барлық халықтар Иса Мәсіхтің (ғ.с.) алдында бас иеді. Біз қазір Құдай Патшалығына шақырылып тұрған кезде өмір сүріп жатырмыз. Мааридж сүресіндегідей, бәрі кеш болып кеткен, қиямет күні Құтқарушыны іздеп жанталасқан ақымақ адам сияқты болмайық. Мәсіхтің құтқарылу құрбандығы арқылы өмір сыйы туралы қазір біолгеніңіз жөн.
Мәсіх өзінің келетіні жайлы былай тәлім берді:
Сол кезде Құдай Патшалығындағы жағдай мынаған ұқсас болады: он бойжеткен қолдарына шамдарын ұстап, күйеу жігітті қарсы алуға шығыпты. Олардың бесеуі ақылды, бесеуі ақылсыз екен. Ақылсыз қыздар шамдарын алғанмен, құятын артық май алмай шығады. Ал ақылдылары шамға қоса майға толы құмыраларын да ала жүреді. Күйеу жігіт ұзақ кешіккендіктен, барлығы қалғып, ұйықтап қалады. Бірақ түн ортасында: «Күйеу жігіт келіп қалды! Қарсы алуға шығыңдар!» — деген дауыс естіледі. Сонда қыздардың бәрі де орындарынан тұрып, шамдарын жөндейді. Ақылсыздары ақылдыларына: — Майларыңнан беріңдерші, шамдарымыз сөнейін деп жатыр, — дейді. Ал олар: — Бізге де, сендерге де жетпей қалғанша, өздерің сатушыларға барып, май сатып алғандарың жөн, — деп жауап береді. Әлгілер майға кеткенде күйеу жігіт келіп, дайын тұрғандар онымен бірге тойға кіріп кетеді де, есіктер жабылып қалады. Кейін майға кеткен қыздар да келіп: — Тақсыр мырза! Есікті аша көріңіз! — деп өтінеді. Ал күйеу жігіт оларға: — Шын айтамын, сендерді танымаймын! — деп жауап береді. Сондықтан сергек болыңдар! Себебі сендер Мен Билеуші ретінде көктен келетін күнді де, сәтті де білмейсіңдер.
Аманатталған қаржы туралы астарлы әңгіме
Бұл жайт сапарға шықпақ болған бір кісінің әрекетіне ұқсас: ол кетер алдында қол астындағы қызметшілерін шақырып алып, оларға меншікті қаражатын аманаттап тапсырады: әрқайсысына қабілетіне қарай, біреуіне бес, келесісіне екі, тағы біреуіне бір ат басындай күміс береді. Содан кейін сапарына аттаныпты. Бес ат басындай күміс алған қызметші онысын дереу айналымға жіберіп, содан қосымша тағы бесеуін табады. Екі ат басындай күміс алғаны да дәл солай істеп, қосымша тағы екеуін табады. Ал бір ат басындай күміс алғаны қожайынының қаржысын бір жерге апарып, көміп тастайды. Арада көп уақыт өткеннен кейін қызметшілердің қожайыны қайтып келіп, олардың есеп берулерін талап етеді. Бес ат басындай күміс алған қызметші тағы да бесеуін әкеліп тұрып, былай дейді: — Мырзам, сіз маған бес ат басындай күміс беріп едіңіз. Міне, солардан тағы бесеу пайда түсірдім. — Қожайыны оны мақтап: — Жарайсың, жақсы да адал қызметшім! Шағын істе сенімді болдың, сені үлкен істердің басына қоямын. Енді қуанышты тойыма кел! — дейді. Екі ат басындай күміс алғаны да келіп: — Мырзам, сіз маған екі ат басындай күміс беріп едіңіз. Міне, солардан тағы екеу пайда түсірдім, — деп есеп береді. Қожайыны оған да: — Жарайсың, жақсы да адал қызметшім! Шағын істе сенімді болдың, сені үлкен істердің басына қоямын. Енді қуанышты тойыма кел! — дейді. Ал бір ат басындай күміс алғаны келіп: — Мырзам, сіздің қатал адам екеніңізді білдім. Өзіңіз екпеген жерден орып, шашпаған жерден жинайсыз. Сондықтан қорқып, күмісіңізді жерге көміп тастаған едім. Мінеки, соныңыз, — дейді. Қожайыны оған былай дейді: — Әй, зұлым да жалқау қызметші! Менің екпеген жерден орып, шашпаған жерден жинайтынымды білдің ғой! Сол үшін де күмісімді саудагерлерге қарызға беруің керек болатын. Сонда мен қайтып келгенде өзімдікін өсімімен қайтарып алатын едім. Ендеше одан күмісін алып, он ат басындай күмісі барға беріңдер! Себебі кімде бар болса, соған тағы беріліп, молая түседі. Ал кімде жоқ болса, оның өзімде бар дегені де одан алынып қойылады. Енді мына түкке тұрғысыз қызметшіні сыртқа, қара түнекке лақтырып тастаңдар! Сонда ол зар еңіреп жылап, қинала тістенетін болады .
Матай 25:1-30