Христиандар жыл сайын Пасха мейрамында Иса Мәсіхтің айқыштағы өлімін және оның өлімнен қайта тірілуін атап өтеді. Құрметті оқырман, сіз миллиондаған христиандар тойлайтын бұл мерекенің мәні мен маңыздылығы жайлы — яғни Мәсіхтің адамзатты құтқару үшін жасаған істері туралы — бір сәт ойланып көрдіңіз бе?
Сізде Пасха мейрамының мағынасы жайлы қате түсінік болуы мүмкін. Мүмкін, біреулер сізге Мәсіх мүлде өлмеген және қайта тірілмеген деп үйреткен шығар. Сіз Мәсіхтің өлімі нені білдіретінін білмей, Оның қайта тірілуінің маңызын және нәтижесін толық түсінбеуіңіз мүмкін. Сондықтан мен сізді осы мақалаларды ашық оймен, шынайы жүрекпен оқуға шақырамын — алдын ала пікірсіз, тек шындықты іздеуге ниетті таза ниетпен. Өйткені сіз де өміріңізбен Құдайға ұнамды болғыңыз келеді.
Иса Мәсіхтің айқыштағы өлімі мен қайта тірілуі — христиан сенімінің негізі, оның іргетасы болып саналады. Христиандық сенім толығымен осы оқиғаға сүйенеді. Жаңа Өсиетте Мәсіхтің өлімі 150-ден астам рет аталады. Егер біз Мәсіхтің қайта тірілгенін жоққа шығаратын болсақ, онда бүкіл христиан сенімі құлайды. Қорынттықтарға 1-хат 15:17-де былай делінген:
«Ал егер Мәсіх қайта тірілмеген болса, сендердің сенімдерің бекер; сендер әлі күнәларыңдасыңдар».
Алайда өлім болмаса, қайта тірілу де мүмкін емес. Ендеше, Иса Мәсіхтің айқышта шын мәнінде өлгеніне қалай көз жеткізе аламыз?
Осы мақалада мен дәлел ретінде Киелі кітаптың Жаңа Өсиетінен үзінділер келтіремін. Біріншіден, ол — Құдай Рухының жетелеуімен жазылған қасиетті мәтін. Екіншіден, Иса шәкірттеріне: «Мен айтқан сөздердің бәрін естеріңе салу үшін сендерге Киелі Рухты жіберемін» — деп уәде еткен. Үшіншіден, Жаңа Өсиетті жазғандар — Исамен бірге жүрген шәкірттерінің өзі. Олар — көргені мен естігенін куәлік етіп жазып қалдырған шынайы көз куәгерлері.
Мәсіхтің айқышта өлуі туралы ақиқатты түсіну үшін біз үш негізгі шындықты ескеруіміз қажет:
Біріншіден, Мәсіхтің өлімі кездейсоқ болған оқиға емес, ол сәтсіздік, жеңіліс немесе әлсіздіктің белгісі де емес еді. Керісінше, бұл — Құдайдың адамзатты құтқаруға арналған ұлы жоспары мен еркіне сай орын алған оқиға. Бұл туралы елші Петір Ескі Өсиетті жақсы білетін яһудилердің алдында тұрып ашық мәлімдеді. Ол Елшілердің істері 2:23 аятында былай деді:
«Құдайдың алдын ала белгілеген жоспары мен алдын ала білгені бойынша тапсырылған осы Адамды, сендер бөтен халықтардың қолымен айқышқа шегелеп өлтірдіңдер».
Содан кейін Петір Елшілердің істері 3:18-де былай деп жалғастырды…
«Алайда Құдай бұрын барлық пайғамбарлары арқылы Мәсіхтің азап шегетінін алдын ала хабарлаған еді — енді сол уәделер осылай орындалды».
Егер Петірдің айтқандары жалған немесе Ескі Өсиеттен келтірген үзінділері қате болғанда, оны сол жерде тұрған яһудилер бірден жоққа шығарған болар еді. Себебі ол сол сәтте Мәсіхтің айқыштағы өліміне куә болған адамдармен сөйлесіп тұрған еді. Бірақ керісінше болды: Петірдің сөзін естіген 3000-нан астам адам сенімге келді.
Мәсіхтің Өзі де өлгеннен кейін қайта тіріліп, шәкірттеріне көрінген кезде бұл шындықты одан да анық етіп айтты. Ол оларға былай деді:
«Мен сендермен бірге болғанымда айтқан сөздерімді естеріңе түсіріңдер: Мұсаның Таурат заңында, Пайғамбарлар мен Забурда Мен туралы жазылғанның бәрі орындалуы керек. … Мәсіх азап шегіп, үшінші күні өлімнен қайта тірілуі керек екені осылай жазылған».
Лұқа 24: 44-46
Иса Мәсіх Мұсаның Заңын, Пайғамбарлар мен Забур жазбаларын жақсы білетін адамдармен сөйлесіп тұрды. Ол оларға Құдайдың бұл оқиғаны алдын ала уәде еткенін еске салды. Яғни, Мәсіхтің айқыштағы өлімі — қателік те, кездейсоқтық та емес. Бұл — Құдайдың еркіне сай, Оның уәдесінің орындалуы болатын.
Екіншіден, Иса Мәсіх өзінің жер бетінде өмір сүрген кезіндегі қызметінде, әсіресе шәкірттерімен бірге жүргенінде, бірнеше рет ашық түрде өзін адамзат үшін құрбан етуге келгенін айтқан. Ол азап шегіп, өлтірілетінін және үшінші күні қайта тірілетінін үнемі ескертіп отырды. Иса әрқашан шындықты айтты — алдаусыз, анық. Сондықтан Оның айтқандары міндетті түрде орындалуы керек еді. Енді сол сөздерінің бір бөлігін тыңдап көрейік:
«Сол кезден бастап Иса шәкірттеріне Иерусалимге барып, ақсақалдар, бас діни қызметкерлер және заң білгірлерінің қолынан көп азап шегуі, өлтірілуі және үшінші күні қайта тірілуі тиіс екенін айта бастады».
(Матай 16:21)
«Сонда Иса оларға Адам Ұлының көп азап шегуі, ақсақалдар, бас діни қызметкерлер мен заң білгірлері тарапынан қабылданбауы, өлтірілуі және үш күннен кейін қайта тірілуі керек екенін үйрете бастады».
(Марқа 8:31)
Иса бұл шындықтарды шәкірттеріне бірнеше рет қайталап айтты. Кейін ол оларға өзін құрбан ету — оның ерікті таңдауы екенін түсіндірді. Жохан 10:18-де Иса былай деді:
«Оны менен ешкім тартып алмайды, мен оны өз еркіммен беремін. Оны беру де, оны қайта алу да — менің құзіретімде».
Бұл сөздер — Мәсіхтің айқыштағы өлімі тарихи шындық екенін дәлелдейтін тағы бір айқын айғақ. Өйткені егер бұл болуға тиіс оқиға емес болса, Иса мұны алдын ала мәлімдемес еді. Оның өзі өтірік айтуы да мүмкін емес, себебі Иса — ешбір күнә жасамаған жалғыз адам. Оның жер бетіне келудегі мақсаты да осы болатын және ол өзіне не болатынын анық білді. Сондықтан егер біз Мәсіхтің айқыштағы өлімін жоққа шығарсақ, онда біз Оны не білмеген, не өтірікші, не ақылынан алжасқан деп айыптаған боламыз.
Шын мәнінде, Иса бұл туралы алғаш айтқанда шәкірттері оны қабылдамады. Мәсіх оларға өзінің азап шегіп, өлтіріліп, үшінші күні қайта тірілетінін айтқанда, Петір оған қарсы шығып:
«Құдай сақтасын, Ием! Мұндай Сізге болмайды!» — деді. Бірақ Иса оны ашық түрде әшкерелеп былай деді: «Артымнан кет, Шайтан! Сен Маған кедергісің. Өйткені сен Құдайдың емес, адамның ойымен ойлайсың».
(Матай 16:22-23)
Шәкірттер Иса Мәсіхтің өлімінің қажеттілігі туралы айтқан сөздерін де толық түсінбеген еді (Лұқа 9:44).
Үшіншіден, айқышқа шегеленген адам Иса Мәсіхтің Өзі болды — оған ұқсайтын басқа біреу емес.
Римдік сарбаздар бас діни қызметкерлер мен парызшылдардың бұйрығымен Исаны тұтқындауға келгенде, Иса не болатынын біліп, олардың алдына өзі шықты. Ол оларға: «Кімді іздеп жүрсіңдер?» — деп сұрады. Олар: «Назареттік Исаны» — деп жауап берді. Иса: «Мен — солмын» — деді. Сосын олардан қайтадан: «Кімді іздейсіңдер?» — деп сұрағанда, олар тағы да: «Назареттік Исаны» — деді. Иса оларға: «Мен сендерге ол екенімді айттым. Егер Мені іздесеңдер, мына кісілерді еркін жіберіңдер» — деді
(Жохан 18:4–8).
Осылайша, Иса өзін танымауға тырысқан жоқ, керісінше ол Өзінің Мәсіх екенін анық әрі ашық айтты. Ол қорыққан да жоқ, шәкірттерінің біріне айқышқа шегеленуді сұраған да жоқ — өйткені дәл осы мақсатпен келген еді.
Иса айқышқа шегеленіп тұрған кезде, Оның анасы, сүйікті шәкірті, магдалалық Мәриям және тағы басқа достары сол жерде қасында болды. Иса анасы мен сүйікті шәкіртін көріп, анасына: «Әйел, мынау — сенің ұлың», — деді. Содан соң шәкіртіне: «Мынау — сенің анаң», — деді. Сол сәттен бастап шәкірті оны өз үйіне алып кетті
(Жохан 19: 25-27)
Егер айқышқа шегеленген адам басқа біреу болды десек, онда Иса Мәсіхтің өз анасын да, үш жыл бойы қасынан шықпаған шәкіртін де алдап кеткенін мойындаған боламыз. Сондай-ақ бұл — Оның жақын достары мен жаулары, римдік сарбаздар мен яһуди парызшылдары да алданған дегенді білдіреді. Ал олардың көпшілігі Исамен бұрыннан таныс еді және онымен жеке дауласып, бетпе-бет сөйлескен болатын.
«Құдай Исаға ұқсас біреуді айқышқа шегелетті» деген көзқарас басқа да күрделі мәселелерге жол ашады:
Біріншіден, бұл пікірге ешбір нақты дәлел жоқ. Мұндай негізсіз тұжырым тек күмән мен шатасуға әкеледі. Исаны жақыннан таныған адамдарды әдейі адастыру — бұл Құдайдың әділдігіне де, даналығына да сай келмейді.
Екіншіден, егер Құдай Исаны құтқарғысы келсе, Оны тікелей көкке көтеріп, сақтап қалар еді. Онда Исаға ұқсайтын біреуді орнына қойып, жазықсыз адамды құрбан етудің қандай мәні бар?
Үшіншіден, егер шегеленген адам басқа болса, неге ол өзін қорғап, шындықты айтпады? «Мен Иса емеспін!» деп айтуы керек еді. Мұндай жағдай болса, бұл сөз бүкіл аймаққа тарап, тарихта қалған болар еді. Бірақ біз ондай ешкім туралы естіген емеспіз.
Төртіншіден, егер Иса шынымен Құдайдың еркімен, Ескі өсиетте алдын ала жазылған жоспар бойынша осы мақсатпен келген болса, онда неге Құдай уәдесінен айнып, адамдарды әдейі алдасын?
Христиан дінін сынаушылар, күмәнданушылар, сондай-ақ еврей немесе римдік емес өзге дін өкілдерін де Исаның айқышта өлгеніне сендірген қандай дәлелдер бар?
- Тарихшылар мен Киелі кітапты зерттеуші ғалымдар Исаның айқышта шегеленіп өлгенін бірауыздан нақты тарихи факт ретінде мойындайды.
- Мысалы, Ярод Людман — христиандыққа қарсы көзқарастағы неміс ғалымы — бұл туралы былай дейді: «Мәсіхтің айқышқа шегелену нәтижесінде өлгені — талқылауды қажет етпейтін ақиқат, бұл — тарихи нақтылық.»
- Христиан сенімінің басты сыншыларының бірі Джон Кроузан да былай деп мойындайды: «Мәсіхтің Понтий Пилаттың бұйрығымен айқышқа шегеленгеніне ешқандай күмән жоқ.»
ихшылар бұл сөздерді тарихи дәлелдерді зерттегендіктен айтып отыр және бұл оларды осындай қорытындыға әкелді.
- Мәсіхтің айқышта өлгені туралы мәліметтер бірінші ғасырдың 40–90 жылдары аралығында өмір сүрген еврей және рим тарихшыларының еңбектерінде де кездеседі.
- Еврей тарихшысы Иосиф Флавий өзінің «Еврейлердің көне шежірелері» атты еңбегінің 18-тарауында Исаны былай сипаттайды: «Ол кезде Иса есімді дана адам болған. Ол ғажайып істер жасаған. Бірақ Пилат оны айқышқа шегелеп, өлім жазасына кескен. Дегенмен, оның шәкірттері оны тастап кеткен жоқ, себебі ол үшінші күні оларға қайта көрінді».
- Рим тарихшысы Тацит та біздің дәуіріміздің 115 жылы Мәсіхтің Понтий Пилаттың билігі кезінде өлім жазасына кесілгенін және оның христиан қозғалысының негізін қалағанын атап өтеді.
- Сонымен қатар, Ескі өсиетте Мәсіхтің өлімі туралы алдын ала айтылған бірнеше пайғамбарлықтар бар:
- Ишая 53:9 пайғамбарлығында Мәсіхтің өліміне қатысты нақты мәліметтер жүздеген жыл бұрын айтылған: «Олар оны қылмыскерлермен бірге жерлеуді ойлады, бірақ ол зорлық-зомбылық жасаған жоқ, ал аузынан өтірік шықпағандықтан, байдың қабіріне жерленді». Бұл сөздер Матай 27:57–60 үзіндісінде Исамен болған оқиғада айна-қатесіз орындалды.
- Забур 22:18-де айтылған: «Олар менің киімімді өзара бөлісіп жатыр; киімім үшін жеребе тастап жатыр». Бұл пайғамбарлық та Жохан 19:23–24 аяттарында толық орындалған.
Осы тұста айта кету керек: Мәсіхті қабылдамаған еврейлер біздің заманымыздың бірінші ғасырында бұл пайғамбарлықтардың ешбірін жойған да, алмастырған да жоқ. Ендеше, олар орындалғаннан кейін 600 жылдан кейін бұл пайғамбарлықтарды қалай өзгертіп не қолдан жасап алады? Бұл мүмкін емес.
Мәсіхтің айқышқа шегеленуінің шындығын дәлелдейтін кем дегенде жиырма пайғамбарлық бар. Бұл пайғамбарлықтарды пайғамбарлар өз еркімен емес, Құдайдың Рухының жетелеуімен айтқан. Бұл туралы Жаңа Өсиетте, Петірдің 2-хаты 1:21-де нақты былай делінеді:
«Себебі ешбір пайғамбарлық адам еркімен пайда болған емес; қайта, адамдар Киелі Рухтың жетелеуімен Құдайдан сөйлеген».
Орындалған осы пайғамбарлықтардың бәрі Мәсіхтің айқыштағы өліміне қатысты кез келген күмәнді сейілтеді. Құдайдан келген осындай нақты пайғамбарлықтарды жоққа шығару — ақиқатқа қарсы шығумен тең.
Осыған байланысты Иса Мәсіх пайғамбарлардың өзіне қатысты жазғандарын дұрыс түсінбегені үшін екі шәкіртін қатаң сөзбен әшкереледі:
«Ол оларға былай деді: “Сендер неткен ақылсыз едіңдер! Пайғамбарлар айтқанның бәріне сенуге жүректерің қандай баяу! Мәсіхтің осы азаптарды шегіп, содан кейін даңққа бөленуі тиіс емес пе еді?” Содан соң Иса Мұсадан бастап барлық пайғамбарлардың жазбаларынан өзіне қатысты айтылғандардың бәрін оларға түсіндіріп берді».
(Лұқа 24:25-27)
Сонымен қатар Пауыл Ескі Өсиет жазбаларын негізге ала отырып, яһудилермен пікірталас жүргізді:
«Пауыл әдетінше мәжілісханаға барып, үш демалыс күні бойы Жазбалар арқылы оларға Мәсіхтің азап шегуі және өлімнен қайта тірілуі қажет екенін түсіндіріп, дәлелдеп берді»
(Елшілердің істері 17:2-3)
Ол тыңдаушылар жақсы білетін пайғамбарлықтарға сүйенді.
- Рим империясы кезінде айқышқа шегелеу — ең ауыр әрі қатал өлім жазасы болды. Сондықтан Мәсіх айқышқа шегеленіп, кейін тірі қалған деген тұжырымға еш негіз жоқ. Римдік әскерилер айқышқа керілген адамның өлген-өлмегеніне көз жеткізу үшін барынша мұқият әрекет ететін. Мәсіхтің тірі қалуы тарихи және медициналық тұрғыдан мүмкін емес еді..
Римдіктер тұсында, сондай-ақ одан бұрын да, айқышқа шегелеу — ең ауыр, ең қатыгез әрі азапты өлім жазасы түрі саналған. Оның жауыздығы соншалық, бұл жазадан тірі қалу мүмкін емес еді. Мәсіх айқышқа шегеленбей тұрып-ақ қатты ұрып-соғылып, қамшымен жан түршігерлік азап көрді. Яһудилердің сенімінде, Құдай айқышқа шегеленген адамды лағынет етеді. Сондықтан елші Пауыл Мәсіхтің айқыштағы өлімінің мәнін былайша түсіндіреді:
«Мәсіх біз үшін қарғысқа айналып, бізді Таурат заңының қарғысынан құтқарды. Себебі: “Ағашқа ілінген әркім қарғысқа ұшырайды” деп жазылған»
Ғалаттықтарға 3:13
Мәсіхтің айқышта шын мәнінде өлгенін дәлелдейтін Жаңа Өсиеттегі тағы екі маңызды оқиға бар:
- Бірінші оқиғада, Исамен бірге айқышқа шегеленген екі адамның аяғын сындырып, олардың тезірек жан тапсырғанына көз жеткізу үшін сарбаздар келеді. Бірақ Жохан 19:33-те былай делінген: «Алайда олар Исаға келгенде, Оның әлдеқашан жан тапсырғанын көріп, аяқтарын сындырған жоқ».
- Екінші оқиғада, Жүсіп есімді кісі Иса айқышта жан тапсырғаннан кейін Оның денесін сұрау үшін Пилатқа барады. Бұл туралы Марқа 15:44–45-те былай жазылған: «Пилат Исаның қазірдің өзінде өлгеніне таңырқап, жүзбасыны шақырып, Оның көптен өлгенін сұрайды. Жүзбасыдан нақтылап білгеннен кейін, мәйітті Жүсіпке беруге бұйрық берді». Басқаша айтқанда, Иса шын мәнінде өлді — мұны римдік жүзбасы ресми түрде растады.
- Әртүрлі елдер мен қауымдарда Мәсіхтің айқыштағы өлімі — тарихи шындық екенін айтып, Ізгі хабарды таратқан мыңдаған христиандар болды. Ендеше, оны көзімен көріп, құлағымен естігендердің және солар арқылы жеткен куәлікті жоққа шығарамыз ба? Егер біз бұл куәліктерді теріске шығарсақ, онда ұрпақтан-ұрпаққа үзілмей жалғасып келе жатқан куәгерлер тізбегін де, пайғамбарлардың сол оқиға туралы алдын ала айтқан пайғамбарлықтарын да жоққа шығарған боламыз. Түрлі көзқараста болса да, дәл осы тарихи оқиға жайлы бәрі бір ауыздан келіскен тұтас халықтардың куәлігін қалайша жоққа шығара аламыз? Оның үстіне, христиандардың, яһудилердің және пұтқа табынушылардың арасынан да бұл оқиғаға қарсы дау айтып, куәлікті жоққа шығарған ешкім болмағанын байқаймыз.
Бұдан бөлек, алғашқы қауым кезінде мыңдаған мәсіхшілер Мәсіхтің өлімі туралы куәліктерінен бас тартпағаны үшін шейіт болып қаза тапты. Осындай адамдар — әсіресе Иса тірі кезінде айқышқа шегелену туралы ойдың өзіне қарсы шыққан шәкірттері — жалған немесе ойдан шығарылған бір нәрсе үшін жанын беруге дайын болды деу ақылға сыя ма? Егер олар алданған болса, Құдай олардың алдануына қалайша жол береді? Құдай ондайдан сақтасын!
Сонымен қатар, егер біз «Мәсіх айқышқа шегеленіп өлген жоқ» деп айтатын болсақ, онда біз былай деген барлық дәлелдерге қарсы шығып, оларды жоққа шығарамыз:
- Христиандардың, яһудилердің және римдіктердің куәліктерімен расталған бүкіл тарихи деректерді;
- Жаңа өсиетті, яғни Құдай сөзі ретінде айқышқа шегелену арқылы құтқарылуға толығымен негізделген кітапты;
- Ескі өсиеттегі Мәсіхтің өлімі мен қайта тірілуі туралы алдын ала айтылған барлық пайғамбарлықтарды, олардың бәрі Мәсіхте дәл орындалғанын;
- Және Мәсіхтің Өзі бұл дүниеге не үшін келгенін және қандай мақсатпен келгенін айтқан барлық сөздерін.
Сонда, осының бәрін елемеу мен жоққа шығару ақылға қонымды бола ма? Мәсіхтің айқышқа шегеленуін өз көзімен көріп, сол оқиға болған кезде жанында болған, кейіннен шынайы түрде жазып қалдырған куәгерлерге сенуіміз керек емес пе?
Енді біз Мәсіхтің айқыштағы өлімі мен қайта тірілуін растайтын нақты дәлелдерді келтіргеннен кейін, Оның өлімінің мағынасы неде екенін білуіміз және сол арқылы көрініс тапқан Құдайдың құрбандық сүйіспеншілігін терең түсінуіміз қажет.
Мәсіхтің өлімінің мақсаты мен мәні. Бұл — Құдайдың еркіне сай, адамзатты құтқару үшін өз жанын күнәларымыздың өтеуі ретінде құрбандыққа шалу болатын.
- Иса Мәсіх дүниеге келгенде, Жаратқан Иенің періштесі Жүсіпке былай деді: «Ол ұл туады, сен оның атын Иса қоясың, өйткені ол өз халқын күнәларынан құтқарады».
- Ал Мәсіхтің шәкірттерінің бірі Жақия Иса өзіне қарай келе жатқанын көріп: «Міне, дүниенің күнәсін алып тастайтын Құдайдың Тоқтысы!» — деді. (Жохан 1:29). Бұл Тоқты — Құдайға ұнамды құрбан, өйткені ол күнәсіз әрі кінәсіз еді.
- Сондай-ақ, елші Петір Мәсіхтің өлімінің мәнін былай түсіндіреді: «Ол (Иса Мәсіх) күнәларымызды Өз денесімен айқыш ағашқа көтеріп шықты — біз енді күнәні тастап, әділдікпен өмір сүрейік деп. Оның жарақаттары арқылы сендер сауықтыңдар». (1 Петір 2:24)
Осылайша Иса Құдайдың әділдігі мен мейірімін толық орындады.
Ол біздің күнәларымыз үшін — яғни өлім жазасын өтеу арқылы — Құдайдың әділдігін көрсетті,
және сонымен қатар, Мәсіхке сенетін әр адамды құтқаратын Құдайдың мейірімділігін паш етті.
Егер біз Мәсіхтің өлімін жоққа шығаратын болсақ, онда Құдайдың жоспары жүзеге аспады, Оның еркі орындалмады, және адамзат күнәнің жазасынан құтылмады деген сөз болар еді. Бірақ шындық — жоғарыда көргеніміздей, Иса шынымен өлді.
Осы бөлімді аяқтай келе, мынаны айтқым келеді: Христиандар айқышқа мақтанышпен қарайды. Елші Пауыл Қорынттықтарға 1-хат 1:18-де былай деп жазады:
«Айқыш туралы хабар – жойылып бара жатқандар үшін ақымақтық, ал құтқарылып жатқан біздер үшін – бұл Құдайдың құдіреті».
Иә, Мәсіх айқышқа шегеленді. Бұл яһудилер үшін — тосқауыл, ал гректер үшін — ақымақтық болып көрінді. Бірақ шын мәнінде, бұл Құдайдың құдіреті еді.
Өйткені бұл оқиға Құдайдың адамзатты күнәдан құтқаруға арналған керемет әрі даңқты жоспарының бір бөлігі болды.
Сенімге келмей тұрып, мәсіхшілерді қудалаған елші Пауыл кейіннен Галатиядағы қауымға былай деп жазды: «Бірақ мен Иеміз Иса Мәсіхтің айқышынан басқа ешнәрсемен мақтанбаймын. Ол арқылы әлем мен үшін айқышқа шегеленді, ал мен әлем үшін».
(Ғалаттықтарға 6:14)
Біз де айқышқа ризашылықпен қараймыз, және Құдайға шексіз алғысымызды білдіреміз —
Мәсіхтің өлімінде көрініс тапқан сүйіспеншілігі мен рақымы үшін. Елші Пауыл Римдіктерге 5:8-де былай деп жазады:
«Бірақ Құдай бізге деген сүйіспеншілігін осылай дәлелдеді: біз әлі күнәкар болып жүргенде, Мәсіх біз үшін жанын қиды».
Құрметті оқырман,
Мәсіхтің айқышта өз еркімен өлуінің нәтижесі — шексіз әрі ақылға сыймайтын керемет сый. Жаңа өсиетте елші Пауылдың Киелі Рухтың жетелеуімен жазған мына жолдарды оқып, терең ойланып көріңіз: Філіпіліктерге 2:7–11:
«Ол өзін төмендетіп, өлімге мойынсұнды — тіпті айқыштағы өлімге. Сондықтан Құдай оны шексіз ұлықтап,
барлық есімнен жоғары есім берді. Осылайша Исаның есімі аталғанда көктегілер, жердегілер және жер астындағылар түгел тізе бүгеді, және әрбір тіл Иса Мәсіхтің Ие екенін Құдай Әкенің даңқы үшін мойындайды.»
Мәсіх айқышта өліп, өлімнен қайта тірілгеннен кейін, Құдай оған ерекше де, даңқты мәртебе сыйлады —
осының арқасында әрбір адам Оның алдында бас иетін болады.
Айқыш қорлық емес, дәріптелуге апарар жол болды. Бірақ бұл жолдың соңы емес еді, өйткені Мәсіх қайта тірілді — бұл туралы осы мақаланың екінші бөлімінде жалғасады.