Рамазан айында ораза ұстау уақыты келгенде, мен достарымның оразаны қалай ұстау керектігін айтып жатқанын естідім. Олардың арасында оразаны қай күні бастап, қай күні тоқтатуға болады деген пікірталас жүретін. Рамазан айы жаз айына келгенде солтүстік жақта 15-16 сағатқа дейін созылады, сондықтан Меккедегі таңның атуы мен батуын негізге алып бір стандарт қойса деген де талқылаулар болды. Менің достарым осы және осыған ұқсас сұрақтар бойынша ненің рұқсат, ненің рұқсат етілмейтіні туралы әртүрлі ғалымдардың әрқилы нұсқауларын ұстанады. Осы сияқты талқылаулар қандай маңызды болса да, Алланың разылығы үшін қалай өмір сүруге болады деген сұрақты жиі естен шығарып аламыз. Осы жайлы кезінде пайғамбарлар жазып қалдырған және олардың айтқандары қазір Алланың алдында ораза тұтып тура жолмен жүру қандай маңызды болса, сол кезде де солай маңызды болған.
Ишая пайғамбар (ғ.с.) сенушілер өз діни дәстүрін (мінәжат, ораза) қатал ұстанған заманда өмір сүрді. Олар өте діншіл адамдар болған.
Бірақ ол өмір сүрген кез де үлкен жемқорлық заманы еді (Забурға кіріспені қара). Сондықтан, халық арасында дау-дамай, ұрыс-керіс және айтыс-тартыс тоқтаусыз жүріп жатты. Сол жағдайларға байланысты пайғамбар осы хабарды жеткізді.
Нағыз ораза
— Өзіңді тежемей қатты айқайла! Даусыңды кернейдей көтер! Таңдап алған халқыма опасыз істерін ашық айт! Иә, Жақыптың үрім-бұтағына жасаған күнәларын әшкереле! Олар Маған күнде сиынып, еркімді білуді қалағансиды, әрі әділдік жасайтын, Құдайының айтқандарына мойынсұнатын халық сияқты болып көрінеді. Осылай олар Құдай алдына келуді ұнатып, Менен әділ шешімдер өтініп, былай дейді: «Біз ораза ұстап едік, Сен неге көз салмадың? Саған бой ұсынған едік, Сен неге байқамадың?» (Бұған Менің жауабым мынадай:) «Ораза тұтқан күндеріңнің өзінде сендер қалағандарыңды істеп, тіпті бейшара жұмысшыларыңды қанайсыңдар! Оразаларыңның аяғы ұрыс-талас, зұлым төбелеспен бітеді. Мұндай оразаларың мінажаттарыңды көкке жеткізбейді. Әлде пенденің кішіпейіл болғансып, басын қоғадай иіп, қайғы шеккен азалы жандай көрінген күнін Маған ұнайтындай ораза деп ойлайсыңдар ма? Осындай әрекетті шынымен ораза әрі Жаратқан Иені риза қылатын күн деп атауға бола ма?! Жоқ, Маған ұнайтын ораза мынадай: зұлымдықпен бұғауланғандардың кісендерін үзіп, құлдықтың шынжырларын шешу және зорлық көріп жатқандарды азат етіп, езгі атаулыны жойып жоқ қылу! Сондай-ақ аштармен наныңды бөлісіп, қаңғырған кедейлерді үйіңе кіргіз! Киімге мұқтаждарға тап болсаң, киіндіріп, өзге пенделерге де қол ұшын беруден бас тартпа!» Сонда саған кенеттен таңғы шұғыладай нұр төгіліп, тез сауығатын боласың. Әділдігің алдыңнан бастап, Жаратқан Иенің салтанатты ұлылығы сені артыңнан қорғап жүретін болады. Сол кезде Оны шақырасың және Жаратқан Ие жауап береді. Көмек сұрап жалбарынғаныңда Ол: «Саған жар боламын!» деп сені жігерлендіреді. «Араларыңнан езгі атаулыны алып тастаңдар, сырттай өсектеу мен тіл тигізуді де доғарыңдар! Қарны аштарға шынайы жанашырлық танытыңдар, әрі зорлық-зомбылық көргендерді жұбатып, мұқтаж нәрселерімен қамтамасыз етіңдер! Сонда айналаларыңдағы қара түнекте Менің нұрым сәулесін шашып, рухани қараңғылықтарың тал түстей жап-жарық болады. Мен, Жаратқан Ие, сендерді әрқашан жетелеп жүремін, шөл далада да қажеттеріңмен қамтамасыз етіп, денелеріңе қуат беремін. Осылай сендер суы мол баққа, ешқашан сарқылмайтын бұлаққа ұқсайтын боласыңдар. Халқың ежелде қираған мекендеріңді қайтадан салып, баяғы ұрпақтардан қалған негіздердің үстінен қалаларыңды қайта орнатады. Жұрт сендерді «Қираған қамалдарды қалпына келтіріп, жолдар мен үйлерді қайта салушылар» деп атайтын болады» .
Ишая 58:1-12
Бұл шынайы оразаның толық мағыналы өмір туралы берген уәдесі керемет емес пе? Бірақ сол кездегі адамдар пайғамбарды тыңдай алмады және тәубе де етпеді (Жақия пайғамбардың (ғ.с.) тәубе туралы ілімін қараңыз). Сол қылықтары үшін Мұса пайғамбар (ғ.с.) арқылы айтылған болжау бойынша сотқа тартылды. Бұл жазбалар бізге ескерту тәрізді, өйткені Ишаяның ораза кезінде өзін қалай ұстағаны туралы жазылғандар, бүгінгі күнге де арналып тұр. Имамның үйретуі бойынша ораза ұстаудың пайдасы аз, бірақ Алланы ренжітіп өмір сүру, Оны қорлаумен бірдей. Сондықтан Иса Мәсіх (ғ.с.) арқылы Құдайдың рақымдылығын қалай алуға болатынын түсініңіз.